MEZAKAR tabletkalari 200mg N50

Инструкция MEZAKAR tabletkalari 200mg N50

• Qadoqda soni

  50

• Dozirovkasi

  Мезакар® 2-3 марта ичга қабул қилиш учун буюрилади. Мезакар® препаратини овқатланиш вақтида, ундан кейин ёки овқатланишлар оралиғида озроқ миқдордаги суюқлик, масалан бир стакан сув билан ичиш мумкин. Хитойлик Хан этник гуруҳига ва тай миллатига мансуб пациентларни даволаниш бошланишидан олдин HLA-B*1502 аллели катта эҳтимол билан карбамазепин келтириб чиқарадиган оғир Стивенс-Жонсон синдроми ривожланиши хавфини назарда тутиши муносабати билан мазкур аллел мавжудлигига тестдан ўтказиш тавсия этилади («Махсус кўрсатмалар ва эҳтиёткорлик чоралари» бўлимида генетик синовлар ва тери реакциялари ҳақидаги ахборотга қаранг). Тутқаноқда: Карбамазепин дозалари хуружларни мос равишда назорат қилишга эриши учун ҳар бир бемор учун индивидуал равишда танланиши керак. Оптимал дозани аниқлаш учун қон плазмасида карбамазепин концентрациясини мониторинг қилиш фойдали бўлиши мумкин. Тутқаноқни даволашда плазмадаги концентрация одатда 4−12 мкг/мл (17-50 мкмоль/л) ни ташкил этиши керак («Махсус кўрсатмалар ва эҳтиёткорлик чоралари» бўлимига қаранг). Катталарда: Мезакар® препаратининг барча дори шакллари учун дозани шундай тарзда босқичма-босқич ошириш тавсия этиладики, бунда танланган доза ҳар бир пациентга индивидуал равишда мос келсин. Мезакар® препарати дозасини бир неча қабул қилишларга ажратиш лозим, бироқ бошланғич тавсия этилган доза бир кунда 1-2 марта 100-200 мг ни ташкил этади. Сўнгра оптимал таъсирга эришиш учун дозани босқичма-босқич ошириш мумкин, у кўпинча 800-1200 мг/суткани ташкил этади. Айрим ҳолларда суткада 1600 мг ёки ҳатто 2000 мг зарур бўлиши мумкин. Кексаларда: дориларнинг ўзаро таъсирини инобатга олган ҳолда кекса ёшдаги пациентларга дозани эҳтиёткорлик билан танлаш лозим. Болалар ва ўсмирларда: Мезакар® препаратининг барча дори шакллари учун дозани шундай тарзда ошириш тавсия этиладики, бунда танланган доза ҳар бир пациентга индивидуал равишда мос келсин. Одатда даволашни суткада бир неча қабул қилишлар билан тана вазнининг ҳар бир килограммига 10-20 мг дозада ўтказиш лозим. Мезакар®таблеткаларини жуда ёш болаларда қўллаш тавсия этилмайди. 5-10 ёшда: суткада 400–600 мг (суткада 2-3 х 200 мг таблетка, бир неча марта қабул қилиш учун) дозада. 10-15 ёшда: суткада 600–1000 мг (суткада 3-5 х 200 мг таблетка, бир неча марта қабул қилиш учун) дозада. >15 ёшда: суткада 800-1200 мг (дозаси катталардаги каби) дозада. Тавсия этиладиган энг юқори доза 6 ёшгача: 35 мг/кг/сутка 6-15 ёш: 1000 мг/сутка >15 ёш: 1200 мг/сутка. Тутқаноқга қарши препаратлар мумкин бўлганида монотерапия сифатида буюрилиши керак, бироқ политерапияда дозани оширишнинг айнан ўша режимига амал қилинади. Мезакар® препаратини тутқаноқга қарши ўтказилаётган даволашга аста-секин, дозани ушлаб турган ҳолда ёки, агар зарурат бўлса, бошқа антиэпилептиклар дозасини ўзгартирган ҳолда қўшиш лозим («Бошқа препаратлар билан ўзаро таъсири ёки ўзаро таъсирнинг бошқа шакллари» бўлимига қаранг). Учталик нерв невралгияси Суткада 200–400 мг ни ташкил этадиган бошланғич дозани оғриқ тўлиқ йўқ бўлишига қадар (суткада 3-4 марта ўртача 200 мг га) ошириб борилади. Кўпчилик пациентлар учун препаратнинг суткада 3-4 марта 200 мг ли дозаси оғриқсиз ҳолатни ушлаб туриш учун етарли бўлади. Айрим ҳолларда Мезакар® препаратининг суткада 1600 мг ли дозаси керак бўлади. Оғриқ йўқолганидан кейин дозани қўллаб-қувватлови минимал дозагача аста-секин пасайтирилади. Тавсия қилинадиган энг юқори доза суткада 1200 мг га тенг. Оғриқ йўқолганидан кейин даволашни янги хуруж пайдо бўлишига қадар аста-секин якунлаш лозим. Кексаларда: Учталик нерв невралгиясида дозалари Кекса ёшдаги инсонларда препаратларнинг ўзаро таъсири ва тутқаноқга қарши турли воситаларнинг фармакокинетика хусусиятлари фарқланиши муносабати билан Мезакар® препарати дозаларини эҳтиёткорлик билан танлаш лозим. Кекса ёшдаги пациентлар учун 100 мг ли бошланғич доза тавсия этилади. 100 мг ли бошланғич дозани оғриқ синдроми йўқолишига қадар босқичма-босқич (одатда суткада 3 ёки 4 марта 200 мг) ошириш керак. Сўнгра дозани қўллаб-қувватловчи минимал дозага қадар пасайтириш лозим. Айрим ҳолларда Мезакар® препаратининг суткада 1600 мг ли дозаси керак бўлади. Тавсия қилинадиган энг юқори доза суткада 1200 мг га тенг. Оғриқ йўқолганидан кейин даволашни янги хуруж пайдо бўлишига қадар аста-секин якунлаш лозим. Литий билан даволаб бўлмайдиган пациентларда маниакал-депрессив психозни олдини олиш Бошланғич доза бир нечта марта қабул қилган ҳолда суткада 400 мг га тенг, дозани симптомлар устидан назорат ўрнатилишига қадар ёки бир кунда бир нечта марта қабул қилган ҳолда 1600 мг йиғинди дозасига эришилишига қадар босқичма-босқич ошириб борилади. Одатда даволашни бир нечта марта қабул қилишга ажратган ҳолда суткада 400-600 мг доза билан олиб бориш лозим. Пациентларнинг алоҳида гуруҳларида Буйрак/жигар фаолияти бузилишида Буйрак ёки жигар фаолиятида бузилишлари бўлган пациентларда карбамазепин фармакокинетикаси ҳақидаги маълумотлар йўқ.

• Dori vositalarining o'zaro ta'siri

  Р450 3А4 цитохроми (CYP3A4) карбамазепиннинг фаол метаболити – 10,11-эпоксиди ҳосил бўлишини катализация қиладиган асосий фермент бўлиб ҳисобланади. CYP3A4 ингибиторларини бир вақтда қўлланилиши қон плазмасида карбамазепин концентрацияси ошишини келтириб чиқариши мумкин, бу ўз навбатида ножўя реакциялар ривожланишига олиб келиши мумкин. CYP3A4 индукторларини бир вақтда қўлланилиши карбамазепин метаболизмини кучайтириши мумкин, бу қон зардобида карбамазепин концентрацияси пасайишига ва даволаш самараси сусайишига олиб келади. Шундай тарзда CYP3A4 индуктори қабул қилинишини тўхтатиш карбамазепин метаболизми тезлигини пасайтириши мумкин, бу қон плазмасида карбамазепин даражаси ошишига олиб келади. Карбамазепин CYP3A4 нинг ҳамда жигарда І фаза ва ІІ фаза бошқа фермент тизимларининг кучли индуктори бўлиб ҳисобланади, шу сабабли қон плазмасида метаболизмини индукциялаш йўли орқали CYP3A4 билан кўпроқ метаболизмга учрайдиган бошқа препаратларнинг концентрациясини пасайтириши мумкин. Одамнинг микросомал эпоксид-гидролазаси ўзи билан карбамазепин-10,11-эпоксиднинг 10,11-трансдиол ҳосилалари ҳосил бўлишига жавобгар бўлган ферментни ифодалайди. Одамнинг микросомал эпоксид-гидролазаси ингибиторларини бир вақтда қўлланилиши қон плазмасида карбамазепин-10,11-эпоксидининг концентрациялари ошишига олиб келиши мумкин. Қўллаш мумкин бўлмаган ҳолатларга олиб келувчи ўзаро таъсирлар Мезакар® препаратини моноаминоксидаза (МАО) ингибиторлари билан бир вақтда қўллаш тавсия этилмайди; препарат қўлланилиши бошланишидан олдин, агар клиник ҳолатлар имкон берса, МАО ингибитори қабул қилинишини энг камида 2 ҳафта олдин ёки ундан эртароқ тўхтатиш зарур («Қўллаш мумкин бўлмаган ҳолатлар» бўлимига қаранг). Плазмада карбамазепин даражасини ошириши мумкин бўлган воситалар Қон плазмасида карбамазепин даражасини ошиши номақбул реакциялар (бош айланиши, уйқучанлик, атаксия, диплопия) пайдо бўлишига олиб келиши мумкинлиги туфайли, қуйида санаб ўтилган препаратлар билан бир вақтда қўлланилганида Мезакар® препарати дозасига мувофиқ равишда тузатиш киритиш ва/ёки қон плазмасида унинг даражаларини назорат қилиш зарур. Аналгетиклар, яллиғланишга қарши препаратлар: декстропропоксифен. Андрогенлар: даназол. Антибиотиклар: макролидли антибиотиклар (масалан, эритромицин, кларитромицин), ципрофлоксацин. Антидепрессантлар: флуоксетин, флувоксамин, пароксетин, тразодон. Тутқаноқга қарши воситалар: вигабатрин. Замбуруғга қарши воситалар: азоллар (масалан, итраконазол, кетоконазол, флуконазол, вориконазол). Вориконазол ёки итраконазол билан даволанаётган пациентларга тутқаноқга қарши муқобил воситалар тавсия этилиши мумкин. Антигистамин препаратлар: лоратадин. Антипсихотик препаратлар: оланзапин. Туберкулёзга қарши препаратлар: изониазид. Вирусларга қарши препаратлар: ОИВ ни даволаш учун протеаза ингибиторлари (масалан, ритонавир). Карбоангидраза ингибиторлари: ацетазоламид. Юрак-томир дори воситалари: дилтиазем, верапамил. Овқат ҳазм қилиш йўллари касалликларини даволаш учун препаратлар: эҳтимол циметидин, омепразол. Бошқа моддалар: грейпфрут шарбати, никотинамид (фақат юқори дозаларда). Қон плазмасида карбамазепиннинг фаол метаболити бўлган 10, 11-эпоксиди даражасини ошириши мумкин бўлган препаратлар Қон плазмасида карбамазепиннинг фаол метаболити бўлган 10, 11-эпоксидининг юқори даражаси ножўя реакциялар (масалан бош айланиши, уйқучанлик, атаксия, диплопия) ривожланишини келтириб чиқариши мумкинлиги туфайли, кветиапин, примидон, прогабид, вальпрой кислотаси, валноктамид ва валпромид каби препаратлар билан бир вақтда қўлланилганида Мезакар® препарати дозасига мувофиқ равишда тузатиш киритиш ва/ёки қон плазмасида унинг даражасини назорат қилиш зарур. Қон плазмасида карбамазепиннинг даражасини пасайтириши мумкин бўлган препаратлар Қуйида санаб ўтилган препаратлар билан бир вақтда қўлланилганида Мезакар® препарати дозасига мувофиқ равишда тузатиш киритиш зарур бўлиши мумкин. Тутқаноқга қарши препаратлар: окскарбазепин, фенобарбитал, фенитоин (фенитоин билан интоксикацияни ва карбамазепиннинг субтерапевтик концентрацияларини олдини олиш мақсадида, карбамазепин билан даволаш бошланишидан олдин қон плазмасида фенитоин концентрацияси 13 мкг/мл етишига қадар унга тузатиш киритиш тавсия этилган) ва фосфенитоин, примидон ва клоназепам (гарчанд унга доир маълумотлар қарама-қарши бўлса ҳам). Ўсмаларга қарши препаратлар: цисплатин ёки доксорубицин. Туберкулёзга қарши препаратлар: рифампицин. Бронходилататорлар ёки астмага қарши препаратлар: теофиллин, аминофиллин. Дерматологик препаратлар: изотретиноин. Бошқа моддалар билан ўзаро таъсири: қизилпойчани (Hypericum perforatum) сақлайдиган препаратлар. Қон плазмасида бир вақтда қўлланилиши буюрилган препаратлар даражасига карбамазепиннинг таъсири Карбамазепин қон плазмасида айрим препаратлар даражасини пасайтириши ва уларнинг таъсирларини камайтириши ёки тенглаштириши мумкин. Қуйида келтирилган препаратлар дозасига клиник талабларга мувофиқ тузатиш киритиш зрурати юзага келиши мумкин. Аналгетиклар, яллиғланишга қарши препаратлар: бупренорфин, метадон, парацетамол (карбамазепинни парацетамол (ацетаминофен) билан узоқ вақт қўлланилиши гепатотоксиклик ривожланишини келтириб чиқариши мумкин), феназон (антипирин), трамадол. Антибиотиклар: доксициклин, рифабутин. Антикоагулянтлар: перорал антикоагулянтлар (масалан, варфарин ва аценокумарол). Антидепрессантлар: бупропион, циталопрам, миансерин, сертралин, тразодон, трициклик антидепрессантлар (масалан, имипрамин, амитриптилин, нортриптилин, кломипрамин). Қусишга қарши воситалар: аперпитант. Тутқаноқга қарши препаратлар: клобазам, клоназепам, этосукцимид, ламотриджин, окскарбазепин, примидон, тиагабин, топирамат, вальпрой кислотаси, зонисамид. Фенитоин билан интоксикацияни ва карбамазепиннинг субтерапевтик концентрациялари юзага келишини олдини олиш мақсадида плазмада фенитоиннинг тавсия этилган концентрацияси карбамазепин билан даволашга қўшимча қилинишига қадар 13 мкг/мл дан ортиқ бўлмаслиги керак. Қон плазмасида мефенитоин даражасини ортишининг якка ҳоллари ҳақида хабар берилган. Замбуруғга қарши препаратлар: итраконазол, вориконазол. Вориконазол ёки итраконазол билан даволанаётган пациентларга тутқаноқга қарши муқобил воситалар тавсия этилиши мумкин. Антигельминт препаратлар: альбендазол. Ўсмаларга қарши препаратлар: иматиниб, циклофосфамид, лапатиниб, темсиролимус. Нейролептик препаратлар: клозапин, галоперидол ва бромперидол, оланзапин, кветиапин, рисперидон, зипразидон, арипипразол, палиперидон. Вирусларга қарши препаратлар: ОИВ ни даволаш учун протеаза ингибиторлари (масалан, индинавир, ритонавир, саквинавир). Анксиолитиклар: алпразолам. Бронходилататорлар ёки астмага қарши препаратлар: теофиллин. Контрацептив препаратлар: гормонал контрацептивлар (контрацепциянинг муқобил усулларини қўллаш имкониятини кўриб чиқиш лозим). Юрак-томир дори воситалари: кальций каналлари блокаторлари (дигидропиридин гуруҳи), масалан, фелодипин, дигоксин, симвастатин, аторвастатин, ловастатин, церивастатин, ивабрадин. Кортикостероидлар: кортикостероидлар (хусусан преднизолон, дексаметазон). Эректил дисфункцияни даволаш учун қўлланиладиган воситалар: тадалафил. Иммунодепрессантлар: циклоспорин, эверолимус, такролимус, сиролимус. Тиреоидли препаратлар: левотироксин. Бошқа препаратлар билан ўзаро таъсири: эстрогенлар ва/ёки прогестеронларни сақловчи препаратлар. Алоҳида кўриб чиқилиши керак бўлган препаратлар комбинациялари Карбамазепин ва леветирацетамни бир вақтда қўлланилиши карбамазепин токсиклигини кучайишига олиб келиши мумкин. Карбамазепин ва изониазидни бир вақтда қўлланилиши изониазиднинг гепатотоксиклиги кучайишига олиб келиши мумкин. Карбамазепин ва литий препаратларини бир вақтда қўлланилиши қон плазмасида литийнинг ҳатто даволаш даражаларида ҳам нейротоксикликни кучайишига олиб келиши мумкин. Карбамазепин ва метоклопрамидни ёки кучли транквилизаторларни (галоперидол, тиоридазин) бир вақтда қўлланилиши ножўя неврологик таъсирлар кучайишига олиб келиши мумкин. Мезакар® препарати ва айрим диуретиклар (гидрохлоротиазид, фуросемид) билан комбинацияланган даволаш симптоматик гипонатриемия юзага келишига олиб келиши мумкин. Карбамазепин қутбламайдиган мушак релаксантлари таъсирларига (масалан, панкурония) тўсқинлик қилиши мумкин. Ушбу препаратлар дозаларини ошириб зарурати юзага келиши мумкин, пациентларга эса кутилганидан анча тез нейромушак блокадаси якунланиши мумкинлиги туфайли ҳолатни синчков мониторинг қилиш зарур бўлади. Карбамазепин бошқа психотроп препаратлар каби алкоголь таъсирини кўтара олиш имкониятини пасайтириши мумкин, шу сабабли пациентларга алкоголни истеъмол қилишдан тийилиш тавсия этилади. Серологик тадқиқотларга таъсири Карбамазепин перфаназин концентрациясини аниқлаш учун ВЭЖХ-таҳлилнинг сохта мусбат натижасини бериши мумкин. Карбамазепин ва 10, 11-эпоксид трициклик антидепрессантлар концентрациясини аниқлаш учун қутбланган флуоресценция усули бўйича иммунологик таҳлилнинг сохта мусбат натижасини бериши мумкин.  

• Qo'llanilishi mumkin bo'lmagan holatlar

  Анамнезда карбамазепинга ёки кимёвий жиҳатдан ўхшаш дори препаратларга (трициклик антидепрессантлар каби) ёки препаратнинг бошқа таркибий қисмларига юқори сезувчанликда. Атриовентрикуляр блокадали, анамнезда суяк илиги билан қон ҳосил қилинишини сўндирилиши ёки жигар порфирияси (масалан, ўткир такрорланиб турувчи порфирия, вариегат порфирияси, кечки тери порфирияси) мавжуд бўлган пациентларда қўллаш мумкин эмас. Мезакар® препаратини моноаминоксидаза ингибиторлари билан комбинацияда қўллаш мумкин эмас («Бошқа препаратлар билан ўзаро таъсири ёки ўзаро таъсирнинг бошқа шакллари» бўлимига қаранг).

• Nojo'ya samaralari

  Хавфсизлик профилига доир йиғма ахборот Айниқса Мезакар® препарати билан даволашни бошланишида ёки препаратнинг ўта юқори бошланғич дозаси қабул қилинганида, ёки кекса ёшдаги пациентларни даволашда тез-тез ёки жуда тез-тез номақбул реакциялар, масалан, марказий нерв тизими (МНТ) томонидан (бош айланиши, бош оғриғи, атаксия, уйқучанлик, сирқовланиш, диплопия); меъда-ичак йўллари томонидан (кўнгил айнаши, қусиш), шунингдек аллергик тери реакциялари юзага келади. Дозага боғлиқ ножўя реакциялари, қоида тариқасида, бир неча кундан кейин ўзидан ўзи ҳам, препарат дозаси вақтинча пасайтирилганидан кейин ҳам йўқолади. МНТ томонидан ножўя реакцияларнинг ривожланиши препарат дозасини нисбий ошириб юборилиши ёки қон плазмасида фаол модда концентрациясининг кучли ўзгаришлари оқибати бўлиши мумкин. Бундай ҳолларда қон плазмасида фаол субстанцияси даражасини мониторинг қилиш ва препаратнинг суткалик дозасини алоҳида кичикроқ (3-4) дозаларга ажратиш тавсия этилади. Клиник синовларларда ва ўзидан ўзи берилган хабарларда олинган номақбул реакцияларнинг йиғма жадвали Ножўя таъсирлар MedDRA бўйича аъзолар тизимларини таснифлаш асосида тақдим этилган. Аъзолар тизимларининг ҳар бир синфида номақбул реакциялар улар юзага келиши тез-тезлиги бўйича келтирилган бўлиб, аввал энг кўр учрайдиган таъсирлар, сўнгра эса оғирлиги даражаси камроқ реакциялар санаб ўтилади. Қуйида санаб ўтилган номақбул реакциялар қуйидагича (CIOMS III) таснифланган: «жуда тез-тез » (≥1/10), «тез-тез» (≥1/100, <1/10), «тез-тез эмас» (≥1/1000, <1/100), «кам ҳолларда» (≥1/10000, <1/1000), «жуда кам ҳолларда» (<1/10000). Қон ва лимфа тизимлари томонидан Жуда тез-тез: Лейкопения Тез-тез: Тромбоцитопения, эозинофилия Кам ҳолларда: Лейкоцитоз, лимфаденопатия Жуда кам ҳолларда: Агранулоцитоз, апластик анемия, панцитопения, чин эритроцитар аплазия, анемия, мегалобластик анемия, ретикулоцитоз, гемолитик анемия Номаълум: Суяк илиги фаолиятининг сўндирилиши Иммун тизими томонидан Кам ҳолларда: Препаратга нисбатан юқори сезувчанликнинг секинлашган реакциялари, улар иситмали қалтираш, тери тошмаси, томирларнинг яллиғланиши, лимфаденопатия, псевдолимфома, артралгия, лейкопения, эозинофилия, гепатоспленомегалия, жигар функционал пробалари кўрсаткичларининг ўзгариши ва турли комбинацияларда учрайдиган сафро йўлларининг йўқолиши синдроми (жигар ички сафро йўлларининг бузилиши ва йўқолиши) билан кечади. Жараёнга бошқа аъзолар (масалан, жигар, ўпка, буйраклар, ошқозон ости бези, миокард, йўғон ичак) жалб қилиниши мумкин. Жуда кам ҳолларда: Анафилактик реакция, шиш, ангионевротик шиш, гипогаммаглобулинемия Номаълум**: Дорига нисбатан эозинофилия ва тизимли ҳолатлар (DRESS) билан кечадиган тери реакцияси Инфекцион ва паразитар касалликлар Номаълум**: ВЭБ-инфекциянинг реактивацияси Эндокрин тизими томонидан Тез-тез: Шиш, суюқликнинг ушланиб қолиниши, тана вазнининг ортиши, антидиуретик гормон келтириб чиқарган гипонатриемия ва қоннинг осмолярлилиги пасайиши (АДГ таъсири), у кам ҳолларда яққол ифодаланган лоҳаслик, қусиш, бош оғриғи, онгнинг хиралашуви, асаб бузилиши билан интоксикацияга олиб келади. Жуда кам ҳолларда: Галакторея, гинекомастия Метаболизм ва овқатланиш томонидан Кам ҳолларда: Фолий танқислиги билан анемия, иштаҳанинг пасайиши Жуда кам ҳолларда: Ўткир порфирия (ўткир интермитацияловчи ва аралаш порфирия), ўткир бўлмаган порфирия (тери-жигар порфирияси) Руҳият томонидан Кам ҳолларда: Галлюцинациялар (кўриш ва эшитиш билан), депрессия, тажовузкорлик, ажитация, қўзғалувчанлик ҳолати, онгнинг хиралашуви. Жуда кам ҳолларда: Психознинг фаоллашуви Нерв тизими томонидан Жуда тез-тез: Атаксия, бош айланиши, уйқучанлик Тез-тез: Диплопия, бош оғриғи Тез-тез эмас: Анормал ғайри ихтиёрий ҳаракатлар (масалан, тремор, астериксис, дистония, учиб тортишиш), нистагм Кам ҳолларда: Дискинезия, кўз ҳаракатининг бузилиши, нутқнинг бузилиши (масалан, артикуляциянинг бузилиши ёки нутқнинг тушунарсиз эканлиги), хореоатетоз, периферик нейропатия, парестезия, парез. Жуда кам ҳолларда: Хавфли нейролептик синдром, миоклонусли ва периферик эозинофилияли асептик менингит, дисгевзия Номаълум**: Седатив таъсир, хотиранинг бузилиши Кўриш аъзолари томонидан Тез-тез: Аккомодациянинг бузилиши (масалан, кўришнинг хиралиги) Жуда кам ҳолларда: Кўз гавҳарининг хиралашиши, конъюнктивит Эшитиш аъзоси ва мувозанат томонидан Жуда камда: Эшитишнинг бузилиши, масалан, қулоқларда шовқин, юқори эшитиш сезувчанлиги, эшитишнинг пасайиши, тон юқорилиги қабул қилинишини ўзгариши Юрак томонидан Кам ҳолларда: Юрак ўтказувчанлигининг бузилиши Жуда кам ҳолларда: Аритмия, ҳушдан кетиш билан атриовентрикуляр блокада, брадикардия, юракнинг турғун етишмовчилиги, юрак ишемик касаллигининг кучайиши Томирлар томонидан Кам ҳолларда: Гипертония ёки гипотония Жуда кам ҳолларда: Томир коллапси, эмболизм (масалан, ўпка эмболияси), тромбофлебит. Нафас олиш, кўкрак қафаси аъзолари ва кўкс оралиғи томонидан Жуда кам ҳолларда: Иситмали қалтираш, ҳансираш, пневмонит ёки пневмония билан кечадиган ўпкада юқори сезувчанлик реакциялари Меъда-ичак йўллари томонидан Жуда тез-тез: Кўнгил айнаши ва қусиш Тез-тез: Оғизнинг қуриши, суппозиторийлар қўлланилганида ректал ачишишлар пайдо бўлиши мумкин Тез-тез эмас: Диарея, қабзият Кам ҳолларда: Қоринда оғриқ Жуда кам ҳолларда: Панкреатит, глоссит, стоматит Номаълум**: Колит Гепатобилиар тизим томонидан Кам ҳолларда: Гепатининг холестатик, паренхиматоз (гепатоцеллюляр) ёки аралаш шакли, сафро йўлларининг йўқолиши синдроми, сариқлик Жуда кам ҳолларда: Жигар етишмовчилиги, жигарнинг гранулематоз шикастланиши Тери ва тери ости тўқималари томонидан Жуда тез-тез: Эшакеми, у ўткир аллергик дерматит бўлиши мумкин Тез-тез эмас: Эксфолиатив дерматит Кам ҳолларда: Тизимли қизил югурик, қичишиш Жуда кам ҳолларда: Стивенс-Жонсон синдроми*, токсик эпидермал некролиз, ёруғликка сезувчанлик реакцияси, кўп шаклли эритема, бўғимсимон эритема, пигментациянинг бузилиши, пурпура, акне, жадал терлаш, алопеция, ортиқча тукларнинг пайдо бўлиши Номаълум**: Ўткир тарқоқ экзентематоз пустулёз**, лихеноидли кератоз, онихомадезис Суяк-мушак тизими, бириктирувчи тўқима ва суяклар томонидан Кам ҳолларда: Мушак заифлиги Жуда кам ҳолларда: Суяк тўқимасида метаболизмнинг бузилиши (плазмада кальций ва қонда 25-гидроксихолекальциферол миқдорининг қисқариши), бу остеомаляция/остеопороз, артралгия, мушак оғриқлари, мушак спазмларига олиб келади Номаълум**: Синишлар Буйраклар ва сийдик чиқариш йўллари томонидан Жуда кам ҳолларда: Тубулоинтерстициал нефроз, буйрак етишмовчилиги, буйраклар фаолиятининг бузилиши (масалан, альбуминурия, гематурия, олигурия ва қонда мочевина/ азотемия), сийдикнинг тутилиб қолиши, тез-тез сийиш Репродуктив тизим томонидан Жуда кам ҳолларда: Жинсий бузилишлар/эректил дисфункция, сперматогенез бузилиши (сперматозоидлар сонини ва/ёки уларнинг ҳаракатчанлигини пасайиши) Умумий бузилишлар ва препаратни юбориш жойида асоратлар Жуда тез-тез: Чарчаш Лаборатория тадқиқотлари ва инструментал тадқиқотларнинг натижалари Жуда тез-тез: Гамма-глутамилтранспептидазанинг ошиши (жигар ферментлари индукцияси муносабати билан), бу кўпинча клиник аҳамиятга эга эмас Тез-тез: Қонда ишқорий фосфатаза даражасининг ошиши Тез-тез эмас: Трансаминазалар даражасини ошиши Жуда кам ҳолларда: Кўз ички босимининг юқорилиги, қонда холестерин, юқори зичликдаги липопротеин, триглицеридлар даражасининг ошиши. Қалқонсимон без фаолиятининг бузилиши: L-тироксин (эркин тироксин, тироксин, трийодтиронин) даражасининг пасайиши ва тиреотроп гормони даражасининг ошиши, бу одатда клиник кўринишларга эга эмас, қонда пролактин даражасини ўсиши Номаълум**: Суяк зичлигининг пасайиши * Айрим Осиё мамлакатларида кам ҳолларда намоён бўлади. «Махсус кўрсатмалар ва эҳтиёткорлик чоралари» бўлимига қаранг. **Ўзидан ўзи берилган хабарларда келтирилган қўшимча ножўя реакциялар (тез-тезлиги номаълум). Қуйидаги салбий ҳолатлар Мезакар® препаратининг рўйхатдан ўтказилганидан кейинги қўлланилиши тажрибасида ўзидан ўзи берилган хабарлардан ва адабиётдан олинган. Мазкур реакциялар ҳақида аҳоли мустақил равишда ноаниқ миқдорда хабар қилганлиги туфайли, уларнинг тез-тезлигини аниқ баҳолаш мумкин эмас, шу сабабли улар «номаълум» тоифасига киритилади. Ножўя таъсирлар MedDRA бўйича аъзолар тизимлари таснифи асосида тақдим этилган. Аъзолар тизимларининг ҳар бир синфида номақбул реакциялар уларнинг юзага келиши тез-тезлиги бўйича, энг оғир даражасидан бошлаб келтирилган. Пациентларда карбамазепин билан узоқ вақт даволанганда суяк тўқимаси минерал зичлигининг пасайиши, остеогенез бузилишлари, остеопороз ва суяк синиши ҳолатлари ҳақида хабарлар берилган. Карбамазепиннинг суяк тўқимаси метаболизмига таъсири механизми аниқланмаган. Генетик маркерлар ва Стивенс–Джонсон синдроми, токсик эпидермал некролиз, дориларга нисбатан юқори сезувчанлик синдроми, ўткир тарқоқ экзентематоз пустулёз ва макулопапулёзли тошма каби терининг салбий ҳолатлари юзага келиши ўртасида етарлича далиллар мавжуд. Япон миллатига мансуб ва европалик пациентларда мазкур реакциялар HLA-A*3101 аллели мавжуд бўлганида карбамазепин қўлланилиши билан боғлиқ. Бошқа маркер – HLA-B*1502 хитойлик Хан этник гуруҳига, тай миллатига мансуб пациентларда ва келиб чиқиши осиёлик бўлган айрим инсонларда Стивенс–Джонсон синдроми ва токсик эпидермал некролиз билан кучли ўзаро боғлиқликни кўрсатди.  

• Farmakokinetikasi

  Тутқаноқга қарши дори воситаси сифатида карбамазепиннинг фаоллик спектри: иккиламчи тарқоқ бўлган ва тарқоқ бўлмаган ҳолда парциал (оддий ва комплекс) хуружларни; тарқоқ тоник-клоник тиришиш хуружларини, шунингдек кўрсатилган хуружлар комбинациясини қамраб олади. Мезакар® препаратининг фаол моддаси карбамазепиннинг таъсир механизми фақат қисман аниқланган. Карбамазепин ўта қўзғалган нерв толалари мембраналарини барқарорлаштиради, такрорий нейронал разрядлар юзага келишини ингибиция қилади ва қўзғалган импульсларнинг синаптик ўтишини пасайтиради. Эҳтимол, қўллаш давомийлиги ва вольтажга боғлиқ бўлган натрий каналларини блокада қилиш йўли орқали қутбсизланган нейронларда натрийга боғлиқ таъсир потенциалларининг такроран ҳосил бўлишини олдини олиш препарат таъсирининг бош механизми бўлиб ҳисобланади. Глутамат ажратилишини пасайиши ва нейронлар мембраналарини барқарорлашиши препаратнинг тиришишларга қарши таъсирини изоҳлаши мумкин, карбамазепиннинг антиманиакал таъсири эса допамин ва норадреналин метаболизмини сўндирилишидан келиб чиқиши мумкин.

• Farmakodinamikasi

  Сўрилиши Таблеткалар қабул қилинганидан кейин карбамазепин, гарчанд секин бўлса-да, деярли тўлиқ сўрилади. Одатдаги таблеткани бир марта қабул қилинганидан кейин плазмада максимал концентрациясига 12 соат (чайналадиган таблеткалар учун 6 соат; сироп учун – 2 соат) ўтгач эришилади. Ичга қабул қилиш учун препаратнинг турли дори шакллари қўлланилганидан кейин фаол модданинг сўрилиш даражасида клиник аҳамиятли фарқлар қайд этилмаган. Препаратнинг 400 мг карбамазепинни сақлайдиган таблеткасини бир марта ичга қабул қилинганидан кейин ўзгармас фаол модданинг плазмадаги концентрациясининг тахминан 4,5 мкг/мл бўлган ўртача қийматига эришилади. Мезакар® препаратининг биокиришаолиши перорал қўллаш учун турли шаклларида 85-100% ни ташкил этди. Овқатланиш Мезакар® препарати дозаларига боғлиқ бўлмаган ҳолда карбамазепиннинг сўрилиши тезлиги ва даражасига сезиларли равишда таъсир қилмайди. Плазмада препаратнинг мувозанат концентрацияларига 1-2 ҳафта чегарасида эришилади, бу жигар фермент тизимларининг карбамазепин билан аутоиндукциясининг, бир вақтда қўлланиладиган бошқа дори воситалари билан гетероиндукциясининг ўзига хос индивидуал хусусиятларига, шунингдек даволашга қадар беморнинг ҳолатига, препарат дозасига ва даволаш давомийлигига боғлиқ. Карбамазепин турли препаратларининг биокиришаолиши ўзгариб туриши мумкин; паст самарадорликни ёки тутқаноқ хуружлари хавфини, шунингдек ножўя таъсирларнинг кучайишини олдини олиш мақсадида дори шаклини ўзгартиришдан тийилиш мақсадга мувофиқ. Тақсимланиши Карбамазепинни қон плазмаси оқсиллари билан боғланиши 70–80% ни ташкил этади. Ўзгармас карбамазепиннинг орқа мия суюқлигида ва сўлакдаги концентрацияси фаол модданинг оқсиллар билан боғланмаган бўлагига (20–30%) пропорционал. Она сутида карбамазепин концентрацияси унинг қон плазмасидаги даражасининг 25-60 фоизини ташкил этади. Карбамазепин йўлдош тўсиғи орқали сингиб ўтади. Карбамазепин тўлиқ сўрилганида эҳтимол қилинган тақсимланиш ҳажми 0,8-1,9 л/кг ни ташкил этади. Биотрансформацияси Карбамазепин кўпинча эпоксид йўли орқали жигарда метаболизмга учрайди, бунинг оқибатида асосий метаболитлар – 10,11-трансдиол ҳосиласи ва глюкурон кислотаси билан унинг конъюгати ҳосил бўлади. Р450 цитохроми 3А4 ферменти карбамазепиннинг карбамазепин-10,11-эпоксидга биотрансформациясини таъминлайдиган асосий изофермент бўлиб ҳисобланади. Ушбу метаболик реакциялар оқибатида шунингдек 9-гидрокси-метил-10-карбамоилакридан «кичик» метаболити ҳам ҳосил бўлади. Карбамазепинни бир марта перорал қўлланилганидан кейин фаол модданинг тахминан 30 фоизи эпоксидли метаболизмнинг якуний маҳсулотлари кўринишида сийдикда аниқланади. Карбамазепин биотрансформациясининг бошқа муҳим йўллари турли моногидроксилатли ҳосилаларнинг, шунингдек уридилдифосфат-глюкуронозилтрансфераза (UGT2В7) иштирокида карбамазепиннинг N-глюкурониди ҳосил бўлишига олиб келади. Чиқарилиши Ўзгармас карбамазепиннинг ярим чиқарилиши даври препарат бир марта қабул қилинганидан кейин ўртача 36 соатни ташкил этади. Карбамазепиннинг жигар микросомал ферментлари фаоллигини индукциялашга қодирлиги муносабати билан доимий қабул қилинганида ярим чиқарилиши даври ўртача 16-24 соатни ташкил этади. Бошқа препаратлар, микросомал ферментларнинг индукторлари (масалан, фенитоин, фенобарбитон) билан биргаликда даволанаётган пациентларда ярим чиқарилиши даври ўртача 9-10 соатни ташкил этади. 10,11-эпоксид метаболитининг ярим чиқарилиши ўртача даври препарат бир марта қабул қилинганидан кейин ўрта ҳисобда 6 соатни ташкил этади. 400 мг карбамазепин бир марта орал қабул қилинганидан кейин унинг 72% сийдик билан ва 28% нажас билан чиқарилади. Буйракларда тахминан 2% ўзгармас карбамазепин кўринишида ва тахминан 1 фоизи фармакологик фаол 10,11-эпоксид метаболити кўринишида қайта сўрилади. Пациентларда фармакокинетик тавсиф кўрсаткичлари Қон плазмасида карбамазепиннинг даволаш мувозанат концентрацияси сезиларли индивидуал ўзгаришларга эга. Пациентларнинг кўпчилиги учун у 4-12 мкг/мл атрофида бўлади, бу 17-50 мкмоль/л га мос келади. 10,11-эпоксид-карбамазепин концентрацияси қон плазмасида карбамазепин даражасининг тахминан 30 фоизини ташкил этади. Карбамазепин кучли даражада чиқарилиши туфайли болаларга даволаш концентрацияларини қўллаб-қувватлаш учун катталарга нисбатан карбамазепиннинг юқори дозалари (мг/кг да) керак бўлиши мумкин. Кекса ёшдаги пациентларда улардан ёшроқ бўлган катта ёшдаги пациентларга нисбатан карбамазепин фармакокинетикаси ўзгаришига кўрсатмалар мавжуд эмас. Жигар ва буйрак фаолиятида бузилиши бўлган пациентларда карбамазепин фармакокинетикасига доир маълумотлар мавжуд эмас.

• Dozani oshirib yuborilishi

  Симптомлари: Дозани ошириб юборилишининг белгилари ва симптомлари одатда марказий нерв, юрак-томир ва нафас олиш тизимларини, шунингдек дориларга нисбатан номақбул реакцияларни қамраб олади. Марказий нерв тизими томонидан: МНТ фаолиятини сўндирилиши, йўналиш олишни йўқотиш, онгнинг паст даражаси, уйқучанлик, ажитация, галлюцинациялар, кома; кўришнинг хиралашуви, тушунарсиз нутқ, дизартрия, нистагм, атаксия, дискинезия, гиперрефлексия (бошланишида), гипорефлексия (кейинчалик); тиришишлар, психомотор бузилишлари, миоклонус, гипотермия, мидриаз. Нафас олиш тизими томонидан: нафас олишни сўндирилиши, ўпканинг шишиши. Юрак-томир тизими томонидан: тахикардия, артериал босимни пасайиши ва ошиши, QRS комплекси кенгайган ҳолда ўтказувчанликни бузилиши; юрак тўхтатб қолиши келтириб чиқарган ҳушдан кетишлар. Меъда-ичак йўллари томонидан: қусиш, меъдадан овқатни эвакуации қилинишини ушланиб қолиши, йўғон ичак моторикасининг пасайиши. Таянч-ҳаракатланиш аппарати томонидан: карбамазепиннинг токсик таъсиридан келиб чиқадиган рабдомиолиз ҳоллари. Сийдик ажратилиши тизими томонидан: сийдикнинг тутилиб қолиши, олигурия ёки анурия; суюқликнинг ушланиб қолиши; карбамазепиннинг антидиуретик гормон таъсирига ўхшаш бўлган таъсиридан келиб чиқадиган сувли интоксикация. Лаборатория кўрсаткичлари томонидан ўзгаришлар: гипонатриемия, эҳтимол метаболик ацидоз, эҳтимол гипергликемия, креатинфосфокиназа мушак фракцияси фаоллигини ошиши. Даволаш: Специфик антидот мавжуд эмас. Дастлабки даволаш пациентларнинг клиник ҳолатига асосланиши керак; касалхонага жойлаштириш лозим. Карбамазепин билан заҳарланганликни тасдиқлаш ва дозани ошириб юборилганлиги даражасини баҳолаш учун плазмада карбамазепин концентрацияси аниқланади. Меъда ичидаги моддаларни эвакуация қилиш, меъдани ювиш, фаоллаштирилган кўмирни қўллаш амалга оширилади. Меъда ичидаги моддаларни кеч эвакуация қилиш сўрилиш кечиктирилишига ва соғайиш даврида интоксикация симптомларининг такроран пайдо бўлишига олиб келиши мумкин. Интенсив даволаш бўлимида симптоматик даволаш, юрак фаолиятини мониторинг қилиш, сув-электролит баланси бузилишларини синчковлик билан тўғрилаш қўлланилади. Махсус кўрсатмалар Кўмир сорбентлари билан гемоперфузияни ўтказиш тавсия этилади. Гемодиализ карбамазепин дозаси ошириб юборилганлигини даволашнинг самарали усули бўлиб ҳисобланади. Дозани ошириб юборилиши бошлангандан кейин 2 ва 3-кунлари доза ошириб юборилишининг симптомлари такроран кучайиши мумкин, карбамазепиннинг секин сўрилишидан келиб чиқади.

• Umumiy ma'lumot

  MEZAKAR tabletkalari 200mg N50 qo'lanishi bo'yicha ko'rsatmalar QO‘LLASH BO‘YICHA YO‘RIQNOMA MEZAKAR® MEZAKAR®   Preparatning savdo nomi: MEZAKAR® Ta‘sir etuvchi modda (XPN): karbamazepin Dori shakli: tabletkalar. Tarkibi: har bir tabletka quyidagilarni saqlaydi: faol modda: karbamazepin – 200 mg; yordamchi moddalar: mikrokristall sellyuloza, natriy kroskarmelloza, gipromelloza, kolloid kremniy dioksidi, magniy stearati va tozalangan suv. Ta‘rifi: bir tomonida bo‘linish chizig‘i va ikkinchi tomonida «K» bostirilgan yozuvi bo‘lgan oq yoki deyarli oq rangli dumaloq tabletkalar. Farmakoterapevtik guruhi: Epilepsiyaga qarshi preparatlar. ATX kodi: N03AF01.   Farmakologik xususiyatlari Farmokodinamikasi Epilepsiyaga qarshi dori vositasi sifatida karbamazepinning faollik spektri: ikkilamchi tarqoq bo‘lgan va tarqoq bo‘lmagan holda parsial (oddiy va kompleks) xurujlarni; tarqoq tonik-klonik tirishish xurujlarini, shuningdek ko‘rsatilgan xurujlar kombinasiyasini qamrab oladi. Mezakar® preparatining faol moddasi karbamazepinning ta‘sir mexanizmi faqat qisman aniqlangan. Karbamazepin o‘ta qo‘zg‘algan nerv tolalari membranalarini barqarorlashtiradi, takroriy neyronal razryadlar yuzaga kelishini ingibisiya qiladi va qo‘zg‘algan impulslarning sinaptik o‘tishini pasaytiradi. Ehtimol, qo‘llash davomiyligi va voltajga bog‘liq bo‘lgan natriy kanallarini blokada qilish yo‘li orqali qutbsizlangan neyronlarda natriyga bog‘liq ta‘sir potensiallarining takroran hosil bo‘lishini oldini olish preparat ta‘sirining bosh mexanizmi bo‘lib hisoblanadi. Glutamat ajratilishini pasayishi va neyronlar membranalarini barqarorlashishi preparatning tirishishlarga qarshi ta‘sirini izohlashi mumkin, karbamazepinning antimaniakal ta‘siri esa dopamin va noradrenalin metabolizmini so‘ndirilishidan kelib chiqishi mumkin.   Farmakokinetikasi So‘rilishi Tabletkalar qabul qilinganidan keyin karbamazepin, garchand sekin bo‘lsa-da, deyarli to‘liq so‘riladi. Odatdagi tabletkani bir marta qabul qilinganidan keyin plazmada maksimal konsentrasiyasiga 12 soat (chaynaladigan tabletkalar uchun 6 soat; sirop uchun – 2 soat) o‘tgach erishiladi. Ichga qabul qilish uchun preparatning turli dori shakllari qo‘llanilganidan keyin faol moddaning so‘rilish darajasida klinik ahamiyatli farqlar qayd etilmagan. Preparatning 400 mg karbamazepinni saqlaydigan tabletkasini bir marta ichga qabul qilinganidan keyin o‘zgarmas faol moddaning plazmadagi konsentrasiyasining taxminan 4,5 mkg/ml bo‘lgan o‘rtacha qiymatiga erishiladi. Mezakar® preparatining biokirishaolishi peroral qo‘llash uchun turli shakllarida 85-100% ni tashkil etdi. Ovqatlanish Mezakar® preparati dozalariga bog‘liq bo‘lmagan holda karbamazepinning so‘rilishi tezligi va darajasiga sezilarli ravishda ta‘sir qilmaydi. Plazmada preparatning muvozanat konsentrasiyalariga 1-2 hafta chegarasida erishiladi, bu jigar ferment tizimlarining karbamazepin bilan autoinduksiyasining, bir vaqtda qo‘llaniladigan boshqa dori vositalari bilan geteroinduksiyasining o‘ziga xos individual xususiyatlariga, shuningdek davolashga qadar bemorning holatiga, preparat dozasiga va davolash davomiyligiga bog‘liq. Karbamazepin turli preparatlarining biokirishaolishi o‘zgarib turishi mumkin; past samaradorlikni yoki epilepsiya xurujlari xavfini, shuningdek nojo‘ya ta‘sirlarning kuchayishini oldini olish maqsadida dori shaklini o‘zgartirishdan tiyilish maqsadga muvofiq. Taqsimlanishi Karbamazepinni qon plazmasi oqsillari bilan bog‘lanishi 70–80% ni tashkil etadi. O‘zgarmas karbamazepinning orqa miya suyuqligida va so‘lakdagi konsentrasiyasi faol moddaning oqsillar bilan bog‘lanmagan zarrachasiga (20–30%) proporsional. Ona sutida karbamazepin konsentrasiyasi uning qon plazmasidagi darajasining 25-60 foizini tashkil etadi. Karbamazepin yo‘ldosh to‘sig‘i orqali singib o‘tadi. Karbamazepin to‘liq so‘rilganida ehtimol qilingan taqsimlanish hajmi 0,8-1,9 l/kg ni tashkil etadi. Biotransformasiyasi Karbamazepin ko‘pincha epoksid yo‘li orqali jigarda metabolizmga uchraydi, buning oqibatida asosiy metabolitlar – 10,11-transdiol hosilasi va glyukuron kislotasi bilan uning kon‘yugati hosil bo‘ladi. R450 sitoxromi 3A4 fermenti karbamazepinning karbamazepin-10,11-epoksidga biotransformasiyasini ta‘minlaydigan asosiy izoferment bo‘lib hisoblanadi. Ushbu metabolik reaksiyalar oqibatida shuningdek 9-gidroksi-metil-10-karbamoilakridan «kichik» metaboliti ham hosil bo‘ladi. Karbamazepinni bir marta peroral qo‘llanilganidan keyin faol moddaning taxminan 30 foizi epoksidli metabolizmning yakuniy mahsulotlari ko‘rinishida siydikda aniqlanadi. Karbamazepin biotransformasiyasining boshqa muhim yo‘llari turli monogidroksilatli hosilalarning, shuningdek uridildifosfat-glyukuronoziltransferaza (UGT2V7) ishtirokida karbamazepinning N-glyukuronidi hosil bo‘lishiga olib keladi. Chiqarilishi O‘zgarmas karbamazepinning yarim chiqarilishi davri preparat bir marta qabul qilinganidan keyin o‘rtacha 36 soatni tashkil etadi. Karbamazepinning jigar mikrosomal fermentlari faolligini induksiyalashga qodirligi munosabati bilan doimiy qabul qilinganida yarim chiqarilishi davri o‘rtacha 16-24 soatni tashkil etadi. Boshqa preparatlar, mikrosomal fermentlarning induktorlari (masalan, fenitoin, fenobarbiton) bilan birgalikda davolanayotgan pasientlarda yarim chiqarilishi davri o‘rtacha 9-10 soatni tashkil etadi. 10,11-epoksid metabolitining yarim chiqarilishi o‘rtacha davri preparat bir marta qabul qilinganidan keyin o‘rta hisobda 6 soatni tashkil etadi. 400 mg karbamazepin bir marta oral qabul qilinganidan keyin uning 72% siydik bilan va 28% najas bilan chiqariladi. Buyraklarda taxminan 2% o‘zgarmas karbamazepin ko‘rinishida va taxminan 1 foizi farmakologik faol 10,11-epoksid metaboliti ko‘rinishida qayta so‘riladi. Pasientlarda farmakokinetik tavsif ko‘rsatkichlari Qon plazmasida karbamazepinning davolash muvozanat konsentrasiyasi sezilarli individual o‘zgarishlarga ega. Pasientlarning ko‘pchiligi uchun u 4-12 mkg/ml atrofida bo‘ladi, bu 17-50 mkmol/l ga mos keladi. 10,11-epoksid-karbamazepin konsentrasiyasi qon plazmasida karbamazepin darajasining taxminan 30 foizini tashkil etadi. Karbamazepin kuchli darajada chiqarilishi tufayli bolalarga davolash konsentrasiyalarini qo‘llab-quvvatlash uchun kattalarga nisbatan karbamazepinning yuqori dozalari (mg/kg da) kerak bo‘lishi mumkin. Keksa yoshdagi pasientlarda ulardan yoshroq bo‘lgan katta yoshdagi pasientlarga nisbatan karbamazepin farmakokinetikasi o‘zgarishiga ko‘rsatmalar mavjud emas. Jigar va buyrak faoliyatida buzilishi bo‘lgan pasientlarda karbamazepin farmakokinetikasiga doir ma‘lumotlar mavjud emas.   Qo‘llanilishi epilepsiyada: oddiy parsial xurujlar (fokal xurujlar); murakkab parsial xurujlar (psixomotor xurujlar); tarqoq, asosan fokal genezdagi xurujlar (uyqu paytida tarqoq xurujlar, diffuz tarqoq xurujlar); epilepsiyaning aralash shakllarida; uchtalik nerv nevralgiyasida; til-bo‘g‘iz nervining idiopatik nevralgiyasida; og‘riq sindromi bilan diabetik neyropatiyada; tarqoq sklerozda epilepsiya shakldagi tirishishlarda; alkogolli abstinentli sindromda tirishish xurujlari rivojlanishini oldini olishda; psixozda (asosan maniakal-depressiv holatlarda, tashvishli, ajitasiyalangan va ipoxondrik depressiya va katatonik qo‘zg‘aluvchanlikda) qo‘llaniladi.   Qo‘llash usuli va dozalari Mezakar® 2-3 marta ichga qabul qilish uchun buyuriladi. Mezakar® preparatini ovqatlanish vaqtida, undan keyin yoki ovqatlanishlar oralig‘ida ozroq miqdordagi suyuqlik, masalan bir stakan suv bilan ichish mumkin. Xitoylik Xan etnik guruhiga va tay millatiga mansub pasientlarni davolanish boshlanishidan oldin HLA-B*1502 alleli katta ehtimol bilan karbamazepin keltirib chiqaradigan og‘ir Stivens-Jonson sindromi rivojlanishi xavfini nazarda tutishi munosabati bilan mazkur allel mavjudligiga testdan o‘tkazish tavsiya etiladi («Maxsus ko‘rsatmalar va ehtiyotkorlik choralari» bo‘limida genetik sinovlar va teri reaksiyalari haqidagi axborotga qarang). Epilepsiyada: Karbamazepin dozalari xurujlarni mos ravishda nazorat qilishga erishi uchun har bir bemor uchun individual ravishda tanlanishi kerak. Optimal dozani aniqlash uchun qon plazmasida karbamazepin konsentrasiyasini monitoring qilish foydali bo‘lishi mumkin. Epilepsiyani davolashda plazmadagi konsentrasiya odatda 4-12 mkg/ml (17-50 mkmol/l) ni tashkil etishi kerak («Maxsus ko‘rsatmalar va ehtiyotkorlik choralari» bo‘limiga qarang). Kattalarda: Mezakar® preparatining barcha dori shakllari uchun dozani shunday tarzda bosqichma-bosqich oshirish tavsiya etiladiki, bunda tanlangan doza har bir pasientga individual ravishda mos kelsin. Mezakar® preparati dozasini bir necha qabul qilishlarga ajratish lozim, biroq boshlang‘ich tavsiya etilgan doza bir kunda 1-2 marta 100-200 mg ni tashkil etadi. So‘ngra optimal ta‘sirga erishish uchun dozani bosqichma-bosqich oshirish mumkin, u ko‘pincha 800-1200 mg/sutkani tashkil etadi. Ayrim hollarda sutkada 1600 mg yoki hatto 2000 mg zarur bo‘lishi mumkin. Keksalarda: dorilarning o‘zaro ta‘sirini inobatga olgan holda keksa yoshdagi pasientlarga dozani ehtiyotkorlik bilan tanlash lozim. Bolalar va o‘smirlarda: Mezakar® preparatining barcha dori shakllari uchun dozani shunday tarzda oshirish tavsiya etiladiki, bunda tanlangan doza har bir pasientga individual ravishda mos kelsin. Odatda davolashni sutkada bir necha qabul qilishlar bilan tana vaznining har bir kilogrammiga 10-20 mg dozada o‘tkazish lozim. Mezakar®tabletkalarini juda yosh bolalarda qo‘llash tavsiya etilmaydi. 5-10 yoshda: sutkada 400–600 mg (sutkada 2-3 x 200 mg tabletka, bir necha marta qabul qilish uchun) dozada. 10-15 yoshda: sutkada 600–1000 mg (sutkada 3-5 x 200 mg tabletka, bir necha marta qabul qilish uchun) dozada. >15 yoshda: sutkada 800-1200 mg (dozasi kattalardagi kabi) dozada. Tavsiya etiladigan eng yuqori doza 6 yoshgacha: 35 mg/kg/sutka 6-15 yosh: 1000 mg/sutka >15 yosh: 1200 mg/sutka. Epilepsiyaga qarshi preparatlar mumkin bo‘lganida monoterapiya sifatida buyurilishi kerak, biroq politerapiyada dozani oshirishning aynan o‘sha rejimiga amal qilinadi. Mezakar® preparatini epilepsiyaga qarshi o‘tkazilayotgan davolashga asta-sekin, dozani ushlab turgan holda yoki, agar zarurat bo‘lsa, boshqa antiepileptiklar dozasini o‘zgartirgan holda qo‘shish lozim («Boshqa preparatlar bilan o‘zaro ta‘siri yoki o‘zaro ta‘sirning boshqa shakllari» bo‘limiga qarang). Uchtalik nerv nevralgiyasi Sutkada 200–400 mg ni tashkil etadigan boshlang‘ich dozani og‘riq to‘liq yo‘q bo‘lishiga qadar (sutkada 3-4 marta o‘rtacha 200 mg ga) oshirib boriladi. Ko‘pchilik pasientlar uchun preparatning sutkada 3-4 marta 200 mg li dozasi  og‘riqsiz holatni ushlab turish uchun yetarli bo‘ladi. Ayrim hollarda Mezakar® preparatining sutkada 1600 mg li dozasi kerak bo‘ladi. Og‘riq yo‘qolganidan keyin dozani qo‘llab-quvvatlovi minimal dozagacha asta-sekin pasaytiriladi. Tavsiya qilinadigan eng yuqori doza sutkada 1200 mg ga teng. Og‘riq yo‘qolganidan keyin davolashni yangi xuruj paydo bo‘lishiga qadar asta-sekin yakunlash lozim. Keksalarda: Uchtalik nerv nevralgiyasida dozalari Keksa yoshdagi insonlarda preparatlarning o‘zaro ta‘siri va epilepsiyaga qarshi turli vositalarning farmakokinetika xususiyatlari farqlanishi munosabati bilan Mezakar® preparati dozalarini ehtiyotkorlik bilan tanlash lozim. Keksa yoshdagi pasientlar uchun 100 mg li boshlang‘ich doza tavsiya etiladi. 100 mg li boshlang‘ich dozani og‘riq sindromi yo‘qolishiga qadar bosqichma-bosqich (odatda sutkada 3 yoki 4 marta 200 mg) oshirish kerak. So‘ngra dozani qo‘llab-quvvatlovchi minimal dozaga qadar pasaytirish lozim. Ayrim hollarda Mezakar® preparatining sutkada 1600 mg li dozasi kerak bo‘ladi. Tavsiya qilinadigan eng yuqori doza sutkada 1200 mg ga teng. Og‘riq yo‘qolganidan keyin davolashni yangi xuruj paydo bo‘lishiga qadar asta-sekin yakunlash lozim. Litiy bilan davolab bo‘lmaydigan pasientlarda maniakal-depressiv psixozni oldini olish Boshlang‘ich doza bir nechta marta qabul qilgan holda sutkada 400 mg ga teng, dozani simptomlar ustidan nazorat o‘rnatilishiga qadar yoki bir kunda bir nechta marta qabul qilgan holda 1600 mg yig‘indi dozasiga erishilishiga qadar bosqichma-bosqich oshirib boriladi. Odatda davolashni bir nechta marta qabul qilishga ajratgan holda sutkada 400-600 mg doza bilan olib borish lozim. Pasientlarning alohida guruhlarida Buyrak/jigar faoliyati buzilishida Buyrak yoki jigar faoliyatida buzilishlari bo‘lgan pasientlarda karbamazepin farmakokinetikasi haqidagi ma‘lumotlar yo‘q.     Nojo‘ya ta‘sirlari Xavfsizlik profiliga doir yig‘ma axborot Ayniqsa Mezakar® preparati bilan davolashni boshlanishida yoki preparatning o‘ta yuqori boshlang‘ich dozasi qabul qilinganida, yoki keksa yoshdagi pasientlarni davolashda tez-tez yoki juda tez-tez nomaqbul reaksiyalar, masalan, markaziy nerv tizimi (MNT) tomonidan (bosh aylanishi, bosh og‘rig‘i, ataksiya, uyquchanlik, sirqovlanish, diplopiya); me‘da-ichak yo‘llari tomonidan (ko‘ngil aynashi, qusish), shuningdek allergik teri reaksiyalari yuzaga keladi. Dozaga bog‘liq nojo‘ya reaksiyalari, qoida tariqasida, bir necha kundan keyin o‘zidan o‘zi ham, preparat dozasi vaqtincha pasaytirilganidan keyin ham yo‘qoladi. MNT tomonidan nojo‘ya reaksiyalarning rivojlanishi preparat dozasini nisbiy oshirib yuborilishi yoki qon plazmasida faol modda konsentrasiyasining kuchli o‘zgarishlari oqibati bo‘lishi mumkin. Bunday hollarda qon plazmasida faol substansiyasi darajasini monitoring qilish va preparatning sutkalik dozasini alohida kichikroq (3-4) dozalarga ajratish tavsiya etiladi. Klinik sinovlarlarda va o‘zidan o‘zi berilgan xabarlarda olingan nomaqbul reaksiyalarning yig‘ma jadvali Nojo‘ya ta‘sirlar MedDRA bo‘yicha a‘zolar tizimlarini tasniflash asosida taqdim etilgan. A‘zolar tizimlarining har bir sinfida nomaqbul reaksiyalar ular yuzaga kelishi tez-tezligi bo‘yicha keltirilgan bo‘lib, avval eng ko‘r uchraydigan ta‘sirlar, so‘ngra esa og‘irligi darajasi kamroq reaksiyalar sanab o‘tiladi. Quyida sanab o‘tilgan nomaqbul reaksiyalar quyidagicha (CIOMS III) tasniflangan: «juda tez-tez » (≥1/10), «tez-tez» (≥1/100, <1/10), «tez-tez emas» (≥1/1000, <1/100), «kam hollarda» (≥1/10000, <1/1000), «juda kam hollarda» (<1/10000). Qon va limfa tizimlari tomonidan Juda tez-tez: Leykopeniya Tez-tez: Trombositopeniya, eozinofiliya Kam hollarda: Leykositoz, limfadenopatiya Juda kam hollarda: Agranulositoz, aplastik anemiya, pansitopeniya, chin eritrositar aplaziya, anemiya, megaloblastik anemiya, retikulositoz, gemolitik anemiya Noma‘lum: Suyak iligi faoliyatining so‘ndirilishi Immun tizimi tomonidan Kam hollarda: Preparatga nisbatan yuqori sezuvchanlikning sekinlashgan reaksiyalari, ular isitmali qaltirash, teri toshmasi, tomirlarning yallig‘lanishi, limfadenopatiya, psevdolimfoma, artralgiya, leykopeniya, eozinofiliya, gepatosplenomegaliya, jigar funksional probalari ko‘rsatkichlarining o‘zgarishi va turli kombinasiyalarda uchraydigan safro yo‘llarining yo‘qolishi sindromi (jigar ichki safro yo‘llarining buzilishi va yo‘qolishi) bilan kechadi. Jarayonga boshqa a‘zolar (masalan, jigar, o‘pka, buyraklar, oshqozon osti bezi, miokard, yo‘g‘on ichak) jalb qilinishi mumkin. Juda kam hollarda: Anafilaktik reaksiya, shish, angionevrotik shish, gipogammaglobulinemiya Noma‘lum**: Doriga nisbatan eozinofiliya va tizimli holatlar (DRESS) bilan kechadigan teri reaksiyasi Infeksion va parazitar kasalliklar Noma‘lum**: VEB-infeksiyaning reaktivasiyasi Endokrin tizimi tomonidan Tez-tez: Shish, suyuqlikning ushlanib qolinishi, tana vaznining ortishi, antidiuretik gormon keltirib chiqargan giponatriemiya va qonning osmolyarliligi pasayishi (ADG ta‘siri), u kam hollarda yaqqol ifodalangan lohaslik, qusish, bosh og‘rig‘i, ongning xiralashuvi, asab buzilishi bilan intoksikasiyaga olib keladi. Juda kam hollarda: Galaktoreya, ginekomastiya Metabolizm va ovqatlanish tomonidan Kam hollarda: Foliy tanqisligi bilan anemiya, ishtahaning pasayishi Juda kam hollarda: O‘tkir porfiriya (o‘tkir intermitasiyalovchi va aralash porfiriya), o‘tkir bo‘lmagan porfiriya (teri-jigar porfiriyasi) Ruhiyat tomonidan Kam hollarda: Gallyusinasiyalar (ko‘rish va eshitish bilan), depressiya, tajovuzkorlik, ajitasiya, qo‘zg‘aluvchanlik holati, ongning xiralashuvi. Juda kam hollarda: Psixozning faollashuvi Nerv tizimi tomonidan Juda tez-tez: Ataksiya, bosh aylanishi, uyquchanlik Tez-tez: Diplopiya, bosh og‘rig‘i Tez-tez emas: Anormal g‘ayri ixtiyoriy harakatlar (masalan, tremor, asteriksis, distoniya, uchib tortishish), nistagm Kam hollarda: Diskineziya, ko‘z harakatining buzilishi, nutqning buzilishi (masalan, artikulyasiyaning buzilishi yoki nutqning tushunarsiz ekanligi), xoreoatetoz, periferik neyropatiya, paresteziya, parez. Juda kam hollarda: Xavfli neyroleptik sindrom, mioklonusli va periferik eozinofiliyali aseptik meningit, disgevziya Noma‘lum**: Sedativ ta‘sir, xotiraning buzilishi Ko‘rish a‘zolari tomonidan Tez-tez: Akkomodasiyaning buzilishi (masalan, ko‘rishning xiraligi) Juda kam hollarda: Ko‘z gavharining xiralashishi, kon‘yunktivit Eshitish a‘zosi va muvozanat tomonidan Juda kamda: Eshitishning buzilishi, masalan, quloqlarda shovqin, yuqori eshitish sezuvchanligi, eshitishning pasayishi, ton yuqoriligi qabul qilinishini o‘zgarishi Yurak tomonidan Kam hollarda: Yurak o‘tkazuvchanligining buzilishi Juda kam hollarda: Aritmiya, hushdan ketish bilan atrioventrikulyar blokada, bradikardiya, yurakning turg‘un yetishmovchiligi, yurak ishemik kasalligining kuchayishi Tomirlar tomonidan Kam hollarda: Gipertoniya yoki gipotoniya Juda kam hollarda: Tomir kollapsi, embolizm (masalan, o‘pka emboliyasi), tromboflebit. Nafas olish, ko‘krak qafasi a‘zolari va ko‘ks oralig‘i tomonidan Juda kam hollarda: Isitmali qaltirash, hansirash, pnevmonit yoki pnevmoniya bilan kechadigan o‘pkada yuqori sezuvchanlik reaksiyalari Me‘da-ichak yo‘llari tomonidan Juda tez-tez: Ko‘ngil aynashi va qusish Tez-tez: Og‘izning qurishi, suppozitoriylar qo‘llanilganida rektal achishishlar paydo bo‘lishi mumkin Tez-tez emas: Diareya, qabziyat Kam hollarda: Qorinda og‘riq Juda kam hollarda: Pankreatit, glossit, stomatit Noma‘lum**: Kolit Gepatobiliar tizim tomonidan Kam hollarda: Gepatining xolestatik, parenximatoz (gepatosellyulyar) yoki aralash shakli, safro yo‘llarining yo‘qolishi sindromi, sariqlik Juda kam hollarda: Jigar yetishmovchiligi, jigarning granulematoz shikastlanishi Teri va teri osti to‘qimalari tomonidan Juda tez-tez: Eshakemi, u o‘tkir allergik dermatit bo‘lishi mumkin Tez-tez emas: Eksfoliativ dermatit Kam hollarda: Tizimli qizil yugurik, qichishish Juda kam hollarda: Stivens-Jonson sindromi*, toksik epidermal nekroliz, yorug‘likka sezuvchanlik reaksiyasi, ko‘p shaklli eritema, bo‘g‘imsimon eritema, pigmentasiyaning buzilishi, purpura, akne, jadal terlash, alopesiya, ortiqcha tuklarning paydo bo‘lishi Noma‘lum**: O‘tkir tarqoq ekzentematoz pustulyoz**, lixenoidli keratoz, onixomadezis Suyak-mushak tizimi, biriktiruvchi to‘qima va suyaklar tomonidan Kam hollarda: Mushak zaifligi Juda kam hollarda: Suyak to‘qimasida metabolizmning buzilishi (plazmada kalsiy va qonda 25-gidroksixolekalsiferol miqdorining qisqarishi), bu osteomalyasiya/osteoporoz, artralgiya, mushak og‘riqlari, mushak spazmlariga olib keladi Noma‘lum**: Sinishlar Buyraklar va siydik chiqarish yo‘llari tomonidan Juda kam hollarda: Tubulointerstisial nefroz, buyrak yetishmovchiligi, buyraklar faoliyatining buzilishi (masalan, albuminuriya, gematuriya, oliguriya va qonda mochevina/ azotemiya), siydikning tutilib qolishi, tez-tez siyish Reproduktiv tizim tomonidan Juda kam hollarda: Jinsiy buzilishlar/erektil disfunksiya, spermatogenez buzilishi (spermatozoidlar sonini va/yoki ularning harakatchanligini pasayishi) Umumiy buzilishlar va preparatni yuborish joyida asoratlar Juda tez-tez: Charchash Laboratoriya tadqiqotlari va instrumental tadqiqotlarning natijalari Juda tez-tez: Gamma-glutamiltranspeptidazaning oshishi (jigar fermentlari induksiyasi munosabati bilan), bu ko‘pincha klinik ahamiyatga ega emas Tez-tez: Qonda ishqoriy fosfataza darajasining oshishi Tez-tez emas: Transaminazalar darajasini oshishi Juda kam hollarda: Ko‘z ichki bosimining yuqoriligi, qonda xolesterin, yuqori zichlikdagi lipoprotein, trigliseridlar darajasining oshishi. Qalqonsimon bez faoliyatining buzilishi: L-tiroksin (erkin tiroksin, tiroksin, triyodtironin) darajasining pasayishi va tireotrop gormoni darajasining oshishi, bu odatda klinik ko‘rinishlarga ega emas, qonda prolaktin darajasini o‘sishi Noma‘lum**: Suyak zichligining pasayishi * Ayrim Osiyo mamlakatlarida kam hollarda namoyon bo‘ladi. «Maxsus ko‘rsatmalar va ehtiyotkorlik choralari» bo‘limiga qarang. **O‘zidan o‘zi berilgan xabarlarda keltirilgan qo‘shimcha nojo‘ya reaksiyalar (tez-tezligi noma‘lum). Quyidagi salbiy holatlar Mezakar® preparatining ro‘yxatdan o‘tkazilganidan keyingi qo‘llanilishi tajribasida o‘zidan o‘zi berilgan xabarlardan va adabiyotdan olingan. Mazkur reaksiyalar haqida aholi mustaqil ravishda noaniq miqdorda xabar qilganligi tufayli, ularning tez-tezligini aniq baholash mumkin emas, shu sababli ular «noma‘lum» toifasiga kiritiladi. Nojo‘ya ta‘sirlar MedDRA bo‘yicha a‘zolar tizimlari tasnifi asosida taqdim etilgan. A‘zolar tizimlarining har bir sinfida nomaqbul reaksiyalar ularning yuzaga kelishi tez-tezligi bo‘yicha, eng og‘ir darajasidan boshlab keltirilgan. Pasientlarda karbamazepin bilan uzoq vaqt davolanganda suyak to‘qimasi mineral zichligining pasayishi, osteogenez buzilishlari, osteoporoz va suyak sinishi holatlari haqida xabarlar berilgan. Karbamazepinning suyak to‘qimasi metabolizmiga ta‘siri mexanizmi aniqlanmagan. Genetik markerlar va Stivens–Djonson sindromi, toksik epidermal nekroliz, dorilarga nisbatan yuqori sezuvchanlik sindromi, o‘tkir tarqoq ekzentematoz pustulyoz va makulopapulyozli toshma kabi terining salbiy holatlari yuzaga kelishi o‘rtasida yetarlicha dalillar mavjud. Yapon millatiga mansub va yevropalik pasientlarda mazkur reaksiyalar HLA-A*3101 alleli mavjud bo‘lganida karbamazepin qo‘llanilishi bilan bog‘liq. Boshqa marker – HLA-B*1502 xitoylik Xan etnik guruhiga, tay millatiga mansub pasientlarda va kelib chiqishi osiyolik bo‘lgan ayrim insonlarda Stivens–Djonson sindromi va toksik epidermal nekroliz bilan kuchli o‘zaro bog‘liqlikni ko‘rsatdi.   Qo‘llash mumkin bo‘lmagan holatlar Anamnezda karbamazepinga yoki kimyoviy jihatdan o‘xshash dori preparatlarga (trisiklik antidepressantlar kabi) yoki preparatning boshqa tarkibiy qismlariga yuqori sezuvchanlikda. Atrioventrikulyar blokadali, anamnezda suyak iligi bilan qon hosil qilinishini so‘ndirilishi yoki jigar porfiriyasi (masalan, o‘tkir takrorlanib turuvchi porfiriya, variegat porfiriyasi, kechki teri porfiriyasi) mavjud bo‘lgan pasientlarda qo‘llash mumkin emas. Mezakar® preparatini monoaminoksidaza ingibitorlari bilan kombinasiyada qo‘llash mumkin emas («Boshqa preparatlar bilan o‘zaro ta‘siri yoki o‘zaro ta‘sirning boshqa shakllari» bo‘limiga qarang). Maxsus ko‘rsatmalar Ko‘mir sorbentlari bilan gemoperfuziyani o‘tkazish tavsiya etiladi. Gemodializ karbamazepin dozasi oshirib yuborilganligini davolashning samarali usuli bo‘lib hisoblanadi. Dozani oshirib yuborilishi boshlangandan keyin 2 va 3-kunlari doza oshirib yuborilishining simptomlari takroran kuchayishi mumkin, karbamazepinning sekin so‘rilishidan kelib chiqadi. Homiladorlik va laktasiya davrida Homiladorlik davrida Ma‘lumki, epilepsiya bilan kasallangan va davolanmayotgan onalardan tug‘ilgan bolalar homila rivojlanishi buzilishlariga, jumladan rivojlanish nuqsonlariga boshqalarga nisbatan ko‘proq moyil bo‘ladilar. Mezakar® preparatini umurtqalar to‘sh suyagining qoplanmasligi (spina bifida) va boshqa tug‘ma nuqsonlar – bosh chanog‘i-yuz tuzilmalari rivojlanishining nuqsonlari (tirtiq lab, bo‘ri og‘iz), yurak-tomir tizimi a‘zolarining nuqsonlari, gipospadiya, shuningdek boshqa a‘zolar tizimlari nuqsonlari kabi tug‘ma kasalliklar va rivojlanish nuqsonlari bilan bog‘liqligi haqidagi xabarlar mavjud. Pasientlarni homila rivojlanishi buzilishining yuqori xavfi ehtimoli haqida xabardor qilish, shuningdek tug‘ruqdan oldingi tekshiruvini o‘tkazish lozim. Shimoliy amerika homiladorlar registri ma‘lumotlariga asoslangan holda tug‘ilgandan keyin 12 haftalik davrida aniqlangan jarrohlik, tibbiy, kosmetik ahamiyatga ega rivojlanishning asosiy tug‘ma nuqsonlari hissasiga homiladorlikning birinchi trimestrida faqat karbamazepin bilan davolangan 3,0% (95% II 2,1–4,2%) onalar va epilepsiyaga qarshi davolashni qabul qilmagan 1,1% (95% II 0,35–2,5%) homilador ayollar to‘g‘ri keladi (nisbiy xavf 2,7, 95% II 1,1–7,0). Yuqorida bayon qilinganlarni inobatga olgan holda: epilepsiyasi bo‘lgan homilador ayollarni davolash o‘ta ehtiyotkorlik bilan o‘tkazilishi kerak. agar Mezakar® preparatini qabul qilayotgan ayol homilador bo‘lib qolsa yoki homiladorlikni rejalashtirayotgan bo‘lsa, yoki homiladorlik davrida preparatni buyurish zarurati bo‘lganida, davolashdan kutiladigan samarani va ehtimol kutiladigan asoratlarni, ayniqsa homiladorlikning birinchi 3 oyida, sinchkovlik bilan solishtirish lozim. Bola tug‘ish davridagi ayollarga Mezakar® preparatini monoterapiya sifatida buyurish lozim, chunki homilaning tug‘ma nuqsonlari rivojlanishi tez-tezligi preparatni monoterapiya sifatida buyurilishiga nisbatan epilepsiyaga qarshi kombinasiyalangan davolash qo‘llanilganida yuqori bo‘ladi. Rivojlanish nuqsonlari karbamazepinni politerapiya tarkibida qo‘llanilishi natijasi sifatida ma‘lum bir preparatlarga bog‘liq ravishda o‘zgarib turishi mumkin va ularning xavfi valproat bilan kombinasiyada yuqori bo‘lishi mumkin. karbamazepinni samarali minimal dozada buyurish lozim. Plazmadagi konsentrasiyasi xurujlarning paydo bo‘lishi nazorat qilinishi sharti bilan 4-12 mkg/ml davolash diapazonining minimal darajasida ushlanib turilishi kerak. Karbamazepin qo‘llanilganida nuqsonlarning rivojlanishi xavfi dozaga, aynan esa doza 400 mg/sutkadan ortiqni tashkil etganida, bog‘liq bo‘lishiga dalil mavjud. Rivojlanish buzilishlari soni karbamazepin yuqori dozalarini qabul qilish vaqtiga nisbatan kamroq bo‘lgan. pasientlarni homila rivojlanishi buzilishining yuqori xavfi ehtimoli haqida xabardor qilish, shuningdek tug‘ruqdan oldingi tekshiruvni o‘tkazish lozim. homiladorlik vaqtida epilepsiyaga qarshi samarali davolashni to‘xtatib turish lozim emas, chunki kasallikning rivojlanibyu ketishi ona va homilaga salbiy ta‘sir ko‘rsatishi mumkin. Monitoring va ogohlantirish Ma‘lumki, homiladorlik davrida foliy kislotasi tanqisligi rivojlanadi. Epilepsiyaga qarshi vositalar ushbu tanqislikni kuchaytirishi haqida xabar berilgan. Bu epilepsiyaga qarshi vositalarni qabul qilgan ayollardan tug‘iladigan bolalarda tug‘ma nuqsonlar tez-tezligi ortishiga xizmat qiladi. Shu sababli homiladorlikka qadar va homiladorlik vaqtida foliy kislotasini qo‘shimcha ravishda qabul qilish tavsiya etiladi. Yangi tug‘ilgan chaqaloqlar Yangi tug‘ilgan chaqaloqlarda yuqori qon ketishini oldini olish maqsadida homiladorlikning oxirgi haftalarida ayollarga, shuningdek yangi tug‘ilgan chaqaloqlarga K1 vitaminini buyurish tavsiya etiladi. Onalari Mezakar® preparatini tirishishlarga qarshi boshqa vositalar bilan birga qabul qilgan yangi tug‘ilgan chaqaloqlarda epilepsiya xurujlari va/yoki nafas so‘ndirilishining bir necha hollari bayon qilingan. Bundan tashqari, onalari Mezakar® preparatini qabul qilgan yangi tug‘ilgan chaqaloqlarda qusish, diareya va/yoki ovqatlanish sustligining bir necha hollari haqida xabar berilgan. Ehtimol, ushbu reaksiyalar o‘zi bilan preparat qabul qilinishini bekor qilish sindromi yangi tug‘ilgan chaqaloqlarda namoyon bo‘lishini ifodalaydi. Bola tug‘ish yoshidagi ayollar va kontrasepsiya vositalari Fermentlarning induksiyasi munosabati bilan Mezakar® preparati estrogenlar va/yoki progesteronni saqlaydigan homiladorlikka qarshi peroral vositalar samaradorligini pasaytirishi mumkin, shu sababli bola tug‘ish yoshidagi ayollar preparat bilan davolash davrida homiladorlikdan saqlanishning muqobil usullarini qo‘llashi lozim. Laktasiya davrida Karbamazepin ona sutiga singib o‘tadi, unda konsentrasiya qon plazmasidagi darajasidan 25-60% ni tashkil etadi. Shu sababli yangi tug‘ilgan chaqaloqlar uchun ona suti bilan emizishning afzalliklarini va ehtimoli bo‘lgan nomaqbul oqibatlarni taqqoslash lozim. Mezakar® preparatini qabul qiluvchi onalar bolalarini ona suti bilan emizishlari mumkin, ammo shu shart bilanki, ehtimoli bo‘lgan nojo‘ya reaksiyalar (masalan, yaqqol ifodalangan uyquchanlik, allergik teri reaksiyalari) rivojlanishiga nisbatan bola ustidan kuzatuv o‘rnatiladi. Karbamazepinni antenatal ravishda yoki ona suti bilan qabul qilgan bolalarda xolestatik gepatit hollari bayon qilingan bo‘lib, shu munosabat bilan gepato-biliar tizim tomonidan nojo‘ya ta‘sirlarni tashhislash maqsadida bunday bolalar ustidan kuzatuv olib borish lozim. Fertilligi Erkaklar fertilligining buzilishlari va/yoki spermatogenez buzilishlari haqida kam hollarda xabarlar berilgan.   Dorilarning o‘zaro ta‘siri R450 3A4 sitoxromi (CYP3A4) karbamazepinning faol metaboliti – 10,11-epoksidi hosil bo‘lishini katalizasiya qiladigan asosiy ferment bo‘lib hisoblanadi. CYP3A4 ingibitorlarini bir vaqtda qo‘llanilishi qon plazmasida karbamazepin konsentrasiyasi oshishini keltirib chiqarishi mumkin, bu o‘z navbatida nojo‘ya reaksiyalar rivojlanishiga olib kelishi mumkin. CYP3A4 induktorlarini bir vaqtda qo‘llanilishi karbamazepin metabolizmini kuchaytirishi mumkin, bu qon zardobida karbamazepin konsentrasiyasi pasayishiga va davolash samarasi susayishiga olib keladi. Shunday tarzda CYP3A4 induktori qabul qilinishini to‘xtatish karbamazepin metabolizmi tezligini pasaytirishi mumkin, bu qon plazmasida karbamazepin darajasi oshishiga olib keladi. Karbamazepin CYP3A4 ning hamda jigarda І faza va ІІ faza boshqa ferment tizimlarining kuchli induktori bo‘lib hisoblanadi, shu sababli qon plazmasida metabolizmini induksiyalash yo‘li orqali CYP3A4 bilan ko‘proq metabolizmga uchraydigan boshqa preparatlarning konsentrasiyasini pasaytirishi mumkin. Odamning mikrosomal epoksid-gidrolazasi o‘zi bilan karbamazepin-10,11-epoksidning 10,11-transdiol hosilalari hosil bo‘lishiga javobgar bo‘lgan fermentni ifodalaydi. Odamning mikrosomal epoksid-gidrolazasi ingibitorlarini bir vaqtda qo‘llanilishi qon plazmasida karbamazepin-10,11-epoksidining konsentrasiyalari oshishiga olib kelishi mumkin. Qo‘llash mumkin bo‘lmagan holatlarga olib keluvchi o‘zaro ta‘sirlar Mezakar® preparatini monoaminoksidaza (MAO) ingibitorlari bilan bir vaqtda qo‘llash tavsiya etilmaydi; preparat qo‘llanilishi boshlanishidan oldin, agar klinik holatlar imkon bersa, MAO ingibitori qabul qilinishini eng kamida 2 hafta oldin yoki undan ertaroq to‘xtatish zarur («Qo‘llash mumkin bo‘lmagan holatlar» bo‘limiga qarang). Plazmada karbamazepin darajasini oshirishi mumkin bo‘lgan vositalar Qon plazmasida karbamazepin darajasini oshishi nomaqbul reaksiyalar (bosh aylanishi, uyquchanlik, ataksiya, diplopiya) paydo bo‘lishiga olib kelishi mumkinligi tufayli, quyida sanab o‘tilgan preparatlar bilan bir vaqtda qo‘llanilganida Mezakar® preparati dozasiga muvofiq ravishda tuzatish kiritish va/yoki qon plazmasida uning darajalarini nazorat qilish zarur. Analgetiklar, yallig‘lanishga qarshi preparatlar: dekstropropoksifen. Androgenlar: danazol. Antibiotiklar: makrolidli antibiotiklar (masalan, eritromisin, klaritromisin), siprofloksasin. Antidepressantlar: fluoksetin, fluvoksamin, paroksetin, trazodon. Epilepsiyaga qarshi vositalar: vigabatrin. Zamburug‘ga qarshi vositalar: azollar (masalan, itrakonazol, ketokonazol, flukonazol, vorikonazol). Vorikonazol yoki itrakonazol bilan davolanayotgan pasientlarga epilepsiyaga qarshi muqobil vositalar tavsiya etilishi mumkin. Antigistamin preparatlar: loratadin. Antipsixotik preparatlar: olanzapin. Tuberkulyozga qarshi preparatlar: izoniazid. Viruslarga qarshi preparatlar: OIV ni davolash uchun proteaza ingibitorlari (masalan, ritonavir). Karboangidraza ingibitorlari: asetazolamid. Yurak-tomir dori vositalari: diltiazem, verapamil. Ovqat hazm qilish yo‘llari kasalliklarini davolash uchun preparatlar: ehtimol simetidin, omeprazol. Boshqa moddalar: greypfrut sharbati, nikotinamid (faqat yuqori dozalarda). Qon plazmasida karbamazepinning faol metaboliti bo‘lgan 10, 11-epoksidi darajasini oshirishi mumkin bo‘lgan preparatlar Qon plazmasida karbamazepinning faol metaboliti bo‘lgan 10, 11-epoks