Hayvonlardan qo‘rquv: sabablari, alomatlari va davolash

Hayvonlardan qo‘rquv nima?

Hayvonlardan qo‘rquv, yoki zoofobiya, odamning hayvonlardan qo‘rquv yoki xavotir his qilishidir. Bu qo‘rquv ba’zi hollarda juda kuchli va boshqarilmaydigan bo‘lishi mumkin, odamning hayvonlarga yaqinlashishi yoki ular bilan muloqot qilishidan qochishiga sabab bo‘ladi. Hayvonlardan qo‘rquv turli hayvonlarga, masalan, itlar, mushuklar, ilonlar yoki qushlarga nisbatan bo‘lishi mumkin.

Hayvonlardan qo‘rquvning sabablari

• O‘tmishdagi travmalar. Hayvonlardan qo‘rquv ko‘pincha odamning o‘tmishdagi yomon tajribalaridan kelib chiqadi. Masalan, it yoki boshqa hayvon tomonidan tishlanish yoki zarar ko‘rish.
• Genetik va biologik omillar. Ba’zi odamlar biologik jihatdan hayvonlardan qo‘rquvga moyil bo‘lishadi. Genetik faktorlar va miyaning reaktsiyasi bu qo‘rquvning rivojlanishiga sabab bo‘lishi mumkin.
• Psixologik omillar. Psixologik muammolar, masalan, tashvish, stress yoki o‘tmishdagi yomon tajribalar hayvonlardan qo‘rquvni kuchaytirishi mumkin. Ba’zi odamlar o‘zlarini himoyasiz his qilishadi va bu qo‘rquvni kuchaytiradi.
• Madaniy va oilaviy omillar. Ba’zi madaniyatlarda hayvonlar haqida salbiy fikrlar mavjud bo‘lishi mumkin. Oila a’zolarining yoki yaqinlarning hayvonlarga qarshi qo‘rquvni ko‘rsatishi bu holatni kuchaytirishi mumkin.
• Hayvonlar bilan bog‘liq xavf. Hayvonlardan qo‘rquv ba’zan hayvonlarning yovvoyi tabiati, tajovuzkorligi yoki xavfli bo‘lishi haqidagi tasavvurlarga asoslanadi.

Alomatlar

• Xavotir va tashvish. Hayvonlardan qo‘rquv odamni kuchli xavotir va tashvish hislariga olib keladi. Odamning yuragi tez urishi, terlash, nafas olishning qiyinlashishi kabi jismoniy alomatlar kuzatilishi mumkin.
• Jismoniy reaktsiyalar. Hayvonlarni ko‘rganida yoki ular bilan yaqinlashganda odamda titrash, bosh aylanishi, kuchli terlash va yurakning tez urishi kabi jismoniy reaktsiyalar yuzaga kelishi mumkin.
• Hayvonlardan qochish. Hayvonlardan qo‘rquv odamni hayvonlardan qochishga va ular bilan muloqot qilishdan cheklanib qolishga olib keladi. Bu holat odamning ijtimoiy hayotiga ta’sir ko‘rsatishi mumkin.
• Vaziyatni boshqarishning imkonsizligi. Hayvonlar bilan yuzma-yuz kelganda qo‘rquvni boshqarish qiyin bo‘lishi mumkin. Odamning o‘zini xavfsiz his qilmaydigan vaziyatlarda behushlik yoki qo‘rquv xurujlari yuzaga kelishi mumkin.

Davolash usullari

• Kognitiv-behavioral terapiya. Kognitiv-behavioral terapiya (CBT) hayvonlardan qo‘rquvni davolashda samarali usuldir. Bu usul yordamida odam o‘zining salbiy fikrlarini o‘zgartirishni va hayvonlar bilan muloqot qilishda xavotirni kamaytirishni o‘rganadi.
• Desensitizatsiya. Desensitizatsiya usuli orqali odam asta-sekin hayvonlarga nisbatan qo‘rquvni engishga harakat qiladi. Bu jarayon qo‘rquvni kamaytirish va hayvonlarga nisbatan ijobiy munosabatni shakllantirishga yordam beradi.
• Psixoterapiya. Psixoterapiya va ruhshunoslik yordamida odamning qo‘rquvini tahlil qilish va uni engishga yordam berish mumkin. Bu usul odamni o‘z psixologik holatini yaxshilashga va qo‘rquvni boshqarishga o‘rgatadi.
• Meditsina. Ba’zi hollarda, hayvonlardan qo‘rquvni davolashda dori-darmonlar, masalan, anksiolitiklar yoki antidepressantlar yordam berishi mumkin.
• Relaxatsiya texnikalari. Dam olish va meditatsiya texnikalari hayvonlardan qo‘rquvni kamaytirishga yordam beradi. Bu usullar odamni tinchlantirish va qo‘rquvni boshqarishni o‘rganishga yordam beradi.