Osqilanishdan qo‘rquv: sabablari, alomatlari va davolash

Osqilanishdan qo‘rquv nima?

Osqilanishdan qo‘rquv, yoki sosial qo‘rquv, odamning o‘zini boshqa odamlar oldida kulgiga yoki masxaraga aylanishidan qo‘rqishidir. Bu holat odamning o‘zini noqulay yoki past baholangan his qilishiga olib kelishi mumkin. Ko‘pincha, bu hissiyot ijtimoiy vaziyatlarda, masalan, jamoat oldida gapirish yoki yangi odamlar bilan tanishishda kuchayadi. Bunday qo‘rquv ijtimoiy fobiya deb ataladi va bu ruhiy holatning bir turi bo‘lib, odamning kundalik hayotini qiyinlashtirishi mumkin.

Osqilanishdan qo‘rquvning sabablari

• O‘tmishdagi masxara yoki kuchli tanqid. Agar odam o‘z hayotida masxara qilish yoki qattiq tanqidga uchragan bo‘lsa, u bu tajriba tufayli osqilanishdan qo‘rquvni rivojlantirishi mumkin.
• Kamchilik hissi. O‘zini boshqa odamlardan pastroq, yomonroq yoki kamroq qadrlanadigan deb his qilgan odamlar osqilanishdan qo‘rqishi mumkin.
• Mahalliy yoki madaniy ta'sirlar. Ayrim madaniyatlarda yoki jamiyatda odamlar o‘zini ko‘rsatuvchi va kuchli bo‘lishi kerakligi haqida qarorlar bor, bu esa ijtimoiy qo‘rquvni kuchaytirishi mumkin.
• Genetik va biokimyoviy omillar. Ayrim odamlar genetik jihatdan ijtimoiy qo‘rquvga moyil bo‘lishi mumkin, bu ularning miyaning kimyoviy jarayonlari bilan bog‘liqdir.
• Jismoniy ko‘rinish yoki o‘ziga nisbatan salbiy fikrlar. Agar odam o‘z tashqi ko‘rinishiga yoki xatti-harakatlariga nisbatan salbiy fikrga ega bo‘lsa, bu osqilanishdan qo‘rquvni kuchaytirishi mumkin.

Alomatlar

• Jismoniy alomatlar. Osqilanishdan qo‘rquv jismoniy alomatlar bilan birga kelishi mumkin, masalan, terlash, yurakning tez urishi, qo‘l titrashi yoki bo‘g‘ilish hissi.
• O‘zini noqulay his qilish. Odamlar o‘zlarini ijtimoiy vaziyatlarda juda noqulay his qilishadi va ular boshqalar tomonidan hukm qilinishidan qo‘rqishadi.
• O‘tkir stress. Ijtimoiy vaziyatlar oldidan yoki ular davomida o‘tkir stress hissi kuzatilishi mumkin, bu odamni salbiy tarzda ta'sir qiladi.
• Tanqidga qarshi chidamsizlik. Bunday odamlar boshqalar tomonidan tanqid qilinishidan juda qo‘rqishadi va bu ularning o‘ziga bo‘lgan ishonchlarini kamaytiradi.

Davolash usullari

• Pishiq terapiya. Osqilanishdan qo‘rquvni davolashda pishiq terapiya samarali bo‘lishi mumkin. Bu metod orqali odamlar o‘zining ijtimoiy qo‘rquvini engish uchun o‘z fikrlarini va his-tuyg‘ularini boshqarishni o‘rganishadi.
• Dori-darmonlar. Ba’zi hollarda, antidepressantlar yoki anksiolitiklar kabi dori-darmonlar ijtimoiy qo‘rquvni kamaytirishga yordam berishi mumkin.
• Ijtimoiy mashq qilish. Ijtimoiy vaziyatlarga kirish va ularni tajriba qilish, odamning o‘zini qulay his qilishiga yordam beradi. Bu jarayon orqali qo‘rquvni kamaytirish va ijtimoiy ko‘nikmalarni rivojlantirish mumkin.
• Ruhshunoslik terapiyasi. Ruhshunoslar tomonidan olib boriladigan individual yoki guruh terapiyasi ijtimoiy qo‘rquvni davolashda yordam beradi, chunki bu metod o‘z-o‘zini tushunishga va qo‘rquvni engishga yordam beradi.
• Meditatsiya va dam olish mashqlari. Stressni kamaytirish va ruhiy holatni yaxshilash uchun meditatsiya yoki dam olish mashqlari qo‘llanilishi mumkin. Bu usullar odamning xavotirini pasaytirishga yordam beradi.