AKLASTA infuziya uchun eritma 100ml 5mg/100ml

Инструкция AKLASTA infuziya uchun eritma 100ml 5mg/100ml

• Umumiy ma'lumot

  AKLASTA infuziya uchun eritma 100ml 5mg/100ml qo'lanishi bo'yicha ko'rsatmalar QO‘LLASH BO‘YICHA YO‘RIQNOMA AKLASTA® ACLASTA® Preparatning savdo nomi: Aklasta Ta‘sir qiluvchi modda (XPN): zoledron kislotasi (zoledronic acid) Dori shakli: infuziya uchun eritma 5 mg/100 ml Tarkibi: faol modda: 100 ml eritma 5 mg zoledron kislotasi (suvsiz) saqlaydi, bu 5,33 mg zoledron kislotasi monogidratiga mos keladi yordamchi moddalar: mannit (Ye 421), natriy sitrati, in‘eksiya uchun suv. Ta‘rifi: steril tiniq va rangsiz eritma. Farmakoterapevtik guruhi: Suyaklar tuzilmasi va minerallashuviga ta‘sir ko‘rsatuvchi vositalar. Bisfosfonatlar. Zoledron kislotasi. ATX kodi: M05B A08.   Farmakologik xususiyatlari Farmakodinamikasi Ta‘sir mexanizmi. Zoledron kislotasi suyak to‘qimasiga tanlab ta‘sir qiladigan tarkibida azot saqlaydigan bisfosfonatlar sinfiga taalluqlidir. U suyak to‘qimasini osteoklastlar tomonidan rezorbsiyasini ingibitorlovchi vositasi bo‘lib hisoblanadi. Suyak to‘qimasiga bisfosfonatlarning selektiv ta‘siri minerallashgan suyak to‘qimasiga yuqori o‘xshashligiga asoslangan. Zoledron kislotasi vena ichiga yuboriladi, suyak to‘qimasida tezda taqsimlanadi va boshqa bisfosfonatlar kabi ko‘pincha suyaklarda jadal almashinuv joylarida to‘planadi. Zoledron kislotasining osteoklastdagi bosh molekulyar nishoni farnezilpirofosfat-sintetaza fermenti bo‘lib hisoblanadi, ammo preparatning boshqa ta‘sir mexanizmi ham istisno qilinmaydi. Zoledron kislotasi ta‘sirining nisbiy uzoq davomiyligi farnezilpirofosfat-sintetazaning faol markazi bilan uning yuqori tropligi va minerallashgan suyak to‘qimasiga o‘xshashligidan kelib chiqadi. Farmakodinamik ta‘sirlari Osteoporoz Aklasta® preparati suyak to‘qimasida metabolizm jadalligini: klimaksdan keyingi davrda quyi nuqtadan 7-sutkada rezorbsiya markerlari va 12-haftada shakllantirish markerlarining yuqori darajalarini tezda kamaytiradi. Bundan keyin suyak to‘qimasi holati markerlarining darajasi menopauzaga qadar kuzatilgan diapazon chegarasida bo‘lgan. Har yillik takroriy dozalar yuborilganida suyak to‘qimasida metabolizm markerlari darajasining oshib boruvchi pasayishi kuzatilmagan. Menopauzadan keyingi osteoporozni davolashning klinik samaradorligi Aklasta® preparatini qo‘llash samaradorligi va xavfsizligi «HORIZON-PFT» tadqiqotlarida tasdiqlangan; preparat ketma-ket uch yil davomida bir yilda bir marta 100 ml eritmada 5 mg dozada kamida 15 minut davomida, jami – uchta dozada yuborilgan. 3 yil davomida morfometriya ma‘lumotlari bilan tasdiqlangan umurtqa pog‘onasidagi sinish hollari tez-tezligi va davomiylikning mediana qiymati 3 yil bo‘lgan davr davomida son suyagi sinish hollari tez-tezligi samaradorlikning ikkita bosh ko‘rsatkichi bo‘lgan. Aklasta® preparati davolashning birinchi yilidan boshlab 3 yil davomida umurtqa pog‘onasidagi bitta yoki undan ortiq yangi sinish hollari tez-tezligini ishonchli kamaytirgan. 3 yil davomida umurtqa pog‘onasidagi sinishlar tez-tezligining kamayishi barqaror bo‘lgan va yoshga, geografik mintaqaga, irqqa, tana vazni indeksining dastlabki qiymatiga, umurtqada dastlabki sinishlar miqdoriga, son suyagi bo‘yinchasi suyak to‘qimasining mineral zichligiga (STMZ) yoki bisfosfonatlarning avvalgi qabul qilinishiga bog‘liq bo‘lmagan. Son suyagi sinishi yuzaga kelishi tez-tezligiga ta‘siri: Aklasta® preparati qabul qilinganida 3 yil davomida son suyagi va chanoq-son suyagi bo‘g‘imi sinishi yuzaga kelishi xavfining 40% ga kamayishi kuzatiladi. Barcha klinik sinishlar yuzaga kelishi tez-tezligiga ta‘siri: Aklasta® preparati qabul qilinganida yuzaga kelishi tez-tezligi bo‘yicha barcha klinik sinishlarning (4,5% ga), umurtqa pog‘onasida sinishlarning (2% ga) va umurtqaga oid bo‘lmagan sinishlarning (2,8% ga) mutlaq pasayishi kuzatilgan. Suyak to‘qimasi mineral zichligiga ta‘siri: Aklasta® preparati 3 yil davomida umurtqaning bel bo‘limi STMZ ni 6,9% ga, son suyagini – 6,0% ga, son suyagi bo‘yinchasini – 5,0% ga va bilak suyagi distal bo‘limini – 3,2% ga oshiradi. Suyak to‘qimasi gistologiyasi: menopauzadan keyingi davrda osteoporozli pasientlarda dinamik gistomorfotometriya o‘tkazilganida Aklasta® preparati buyurilganida suyak to‘qimasi remodellash buzilishi va mineralashishi buzilishi belgilarisiz kuzatilgan. Mikrokompyuter tomografiyadan foydalangan holda o‘tkazilgan tadqiqot plasebo guruhidagi pasientlarga nisbatan Aklasta® preparati bilan davolash guruhidagi pasientlarda suyakning trabekulyar arxitekturasi saqlanganligini ko‘rsatdi. Suyak to‘qimasi metabolizmining markerlari: suyak to‘qimasi uchun xos bo‘lgan ishqoriy fosfataza (STIF), I tipdagi kollagenning N-terminal propeptid (P1NP), qon zardobida beta-C-telopeptidlar tadqiqot davomida davriy baholangan. Aklasta® preparati bilan har yillik 5 mg li dozalarda davolash suyak metabolizmi markerlari darajasini menopauzaga qadar bo‘lgan qiymatlar diapazoniga qadar pasaytirgan. Preparatni takroriy yuborish suyak to‘qimasi metabolizmi markerlari darajasini yanada pasayishiga olib kelmagan. O‘sishga ta‘siri Osteoporozni uch yillik tadqiqoti davomida bo‘yni (tik turgan holda) har yili o‘lchash o‘tkazilgan. Plaseboga nisbatan Aklasta® preparatini qabul qilgan pasientlarda bo‘y o‘sishining kam yo‘qotilishi (muvofiq ravishda 6,7 mm ga nisbatan 4,2 mm) (p <0,0001)) kuzatilgan. Mehnatga layoqatsizlik kunlari soni Aklasta® preparati cheklangan faollikdagi kunlar sonini ham, belda og‘riq va sinishlar tufayli to‘shakda yotish tartibidagi sutkalar sonini ham plaseboga nisbatan ishonchli kamaytirgan (barcha hollarda p <0,01). Son suyagi singanidan keyin klinik sinishlarni oldini olish samaradorligi Son suyagi bo‘yinchasining kam shikastli sinishi mavjud pasientlarda klinik sinishlar yuzaga kelishini oldini olish uchun Aklasta® preparatini qo‘llashning samaradorligi va xavfsizligi «HORIZON-RFT» tadqiqotida tasdiqlangan. Klinik sinishlar, shu jumladan umurtqa pog‘onasidagi, umurtqa bilan bog‘liq bo‘lmagan sinishlar va son suyagi sinishlari yuzaga kelishining tez-tezligi yaqin orada (90 kun davomida) yuz bergan son suyagining kam shikastli sinishi bo‘lgan 2127 nafar pasientda 2 yil ichida baholangan. Tadqiqotning barcha ishtirokchilari sutkada 1000 mg dan 1500 mg gacha elementar kalsiyni va 800 dan 1200 gacha XB da D vitaminini qabul qilgan. Tadqiqot o‘tkazilishi vaqti davomida klinik sinishlar soni samaradorlikning asosiy ko‘rsatkichi bo‘lgan. Barcha klinik sinishlarga ta‘siri: har qanday joydagi klinik ahamiyatga ega sinishlar yuzaga kelishining tez-tezligi 35% ga kamayishi, umurtqada klinik sinishlar yuzaga kelishining tez-tezligi 46% ga, ko‘st oralig‘ida bo‘lmagan sinishlarning 27% ga, chanoq-son suyagi bo‘g‘imi suyaklari sinishlarining 30% ga kamayishi kuzatilgan. Suyaklarning mineral zichligiga ta‘siri: «HORIZON-RFT» tadqiqotida Aklasta® preparati bilan davolashda 24 oy davomida son suyagining proksimal bo‘limi STMZ oshishi 5,4% ga va son suyagi bo‘yinchasida 4,3% ga oshishi kuzatilgan. Erkaklarda osteoporozni davolash Osteoporozi bo‘lgan erkaklarda Aklasta® preparatini qo‘llashning samaradorligi va xavfsizligi ikki yillik tadqiqotda umurtqaning bel bo‘limi STMZ bo‘yicha baholangan. Suyaklarning mineral zichligiga ta‘siri: bel umurtqalarida 24 oyda STMZ ning foizli oshishi ma‘lumotlari bo‘yicha alendronatni har hafta qabul qilinishi holatiga nisbatan Aklasta® preparati bir yilda 1 marta yuborilganida samara kam bo‘lmagan (alendronatda − 6,2% ga nisbatan Aklasta® preparatida – 6,1%). Umurtqa pog‘onasining bel qismi umurtqalarida 12 oyda STMZ ning foizli oshishi ushbu preparatlarni qabul qilgan pasientlar guruhlarida o‘xshash bo‘lgan. Glyukokortikoid-induksiyalangan osteoporozni davolash va oldini olish Glyukokortikoid-induksiyalangan osteoporozni davolash va oldini olishda Aklasta® preparatini qo‘llashning samaradorligi va xavfsizligi bir yillik tadqiqotda prednizolonni sutkada ≥ 7,5 mg dozada peroral (yoki ekvivalent preparatni) qabul qilgan pasientlar ishtirokida baholangan. Suyaklarning mineral zichligiga ta‘siri: umurtqaning bel bo‘limi, son suyagi bo‘yinchasi, umuman son suyagi, ko‘st chuqurchasi va bilak suyagining distal bo‘limi STMZ oshishi kuzatilgan (barcha hollarda p <0,03). Suyak to‘qimasi gistologiyasi: sifat va miqdor tahlili minerallashishi buzilmagan holda suyak to‘qimasining normal arxitekturasi va sifatini ko‘rsatdi. Pedjet kasalligi Pedjet kasalligini davolashning klinik samaradorligi Aklasta® preparatining samaradorligi olti oylik ikkita taqqoslash tadqiqotlarida baholangan. Har ikkala tadqiqotlarda zoledron kislotasi rizedronatga nisbatan afzallikni va tezda davolash samarasini ko‘rsatdi, bu haqda suyak to‘qimasi shakllanishining biokimyoviy markerlari (LFS), qon zardobida I tipdagi N-terminal propeptid (P1NP) va rezorbsiyalar (qonda CTx 1 va siydikda alfa-CTx) dalolat beradi. Aklasta® preparati guruhidagi deyarli barcha pasientlarda davolash samarasi 18 oy davomida saqlangan. Suyak to‘qimasining gistologik tadqiqotlari suyak to‘qimasi suyak remodellashishining buzilishlari va minerallashuvining buzilishlari belgilarisiz normal sifat ko‘rsatkichlariga ega ekanligini ko‘rsatdi. Suyak to‘qimasiga ta‘sir xavfsizligini o‘rganish: doza-reaksiya bog‘liqligi va zoledron kislotasini (0,8 dan 500 mg/kg gacha) bir marta yuborish ta‘sirining davomiyligi hayvonlarda o‘tkazilgan tajribada o‘rganilgan. Olingan natijalar zoledron kislotasini klinik jihatdan maqbul dozalarda yuborilganida suyak to‘qimasi uchun samaradorligi va xavfsizligiga doir prinsipial dalillarni taqdim etadi. Suyak to‘qimasida yoki suyak ko‘migida normadan biron-bir og‘ishlarning belgilari, minerallashishni buzilishi, osteoidlar va pardali retikulofibroz suyak to‘qimasi to‘planishi belgilari kuzatilmagan. Farmakokinetikasi Zoledron kislotasini 64 nafar onkologik pasientlarga 2, 4, 8 va 16 mg dozalarda bir marta va ko‘p marta 5 va 15 minutlik infuziya o‘tkazilishi natijasida dozaga bog‘liq bo‘lmagan quyidagi farmakokinetika ma‘lumotlari olingan. Osteoporozi va Pedjet kasalligi bo‘lgan pasientlarda farmakokinetika ma‘lumotlari mavjud emas. Zoledron kislotasi infuziyasi boshlanganidan keyin plazmada faol moddaning konsentrasiyalari infuziya yakunida eng yuqori ko‘rsatkichlarga yetgan holda tezda oshib borgan, so‘ngra 4 soat o‘tgach eng yuqori ko‘rsatkichning <10% gacha va 24 soat o‘tgach eng yuqori ko‘rsatkichning <1% gacha tezda pasaygan, va so‘ngra eng yuqori ko‘rsatkichlarning 0,1% dan oshmaydigan uzoq muddatli juda past konsentrasiyalar mavjud bo‘lgan. Vena ichiga yuborilgan zoledron kislotasi buyraklar orqali uch bosqichda chiqariladi: tizimli aylanishdan t 1/2α 0,24 soat va t 1/2β 1,87 soat yarim chiqarilish davrlari bilan tezda sodir bo‘ladigan ikki fazali chiqarilishi, so‘ngra yakuniy yarim chiqarilishi davri t 1/2γ 146 soat bo‘lgan uzoq davom etuvchi chiqarilish fazasi. Har 28 kunda yuboriladigan ko‘p martali dozalardan keyin qon plazmasida faol moddaning to‘planishi kuzatilmagan. Dispozisiyaning erta fazalarida (α va β fazalarda) preparat konsentrasiyasini pasayishi ehtimol, zoledron kislotasining suyaklarda tezda taqsimlanishi va buyraklar orqali chiqarilishi bilan bog‘liq. Zoledron kislotasi metabolizmga uchramaydi va o‘zgarmagan ko‘rinishda buyraklar orqali chiqariladi. Dastlabki 24 soat davomida yuborilgan dozaning 39 ± 16 % siydik bilan chiqariladi, preparatning qolgan miqdori esa faqat suyak to‘qimasi bilan bog‘lanadi. So‘ngra suyak to‘qimasidan tizimli aylanishga zoledron kislotasining asta-sekin aksil ajralib chiqishi va uni buyraklar orqali chiqarilishi yuz beradi. Umumiy klirens soatiga 5,04 ± 2,5 l ni tashkil etadi va dozaga, pasientning jinsi, yoshi, irqiy mansubligi va tana vazniga bog‘liq emas. Infuziya davomiyligini 5 minutdan 15 minutga qadar oshishi infuziya yakunida zoledron kislotasi konsentrasiyasini pasayishiga olib keladi, ammo konsentrasiyani vaqtga bog‘liq bo‘lgan holda egri chiziq ostidagi maydonga ta‘sir ko‘rsatmaydi. Zoledron kislotasi odam organizmida metabolizmga uchramasligi va oz miqdorda faollikka ega bo‘lganligi, yoki R450 sitoxromi fermentlarining bevosita ta‘sir ko‘rsatuvchi va/yoki qaytmas ingibitori kabi faollikka ega bo‘lmaganligi tufayli, zoledron kislotasi tomonidan R450 sitoxromining fermentlari tizimi orqali metabolizmga uchrovchi preparatning metabolik klirensi kamaytirilishi ehtimoli kam. Zoledron kislotasini plazma oqsillari bilan bog‘lanishi darajasi taxminan 23-40 % ni tashkil etadi va konsentrasiyaga bog‘liq bo‘lmaydi. Alohida populyasiyalar Zoledron kislotasining buyrak klirensi kreatinin klirensi bilan korrelyasiyalangan; buyrak klirensi kreatinin klirensidan 75 ± 33% ni tashkil etgan bo‘lib, u 64 nafar tadqiq qilingan pasientlarda 84 ± 29 ml/minut o‘rtacha qiymatni (minutiga 22 dan 143 ml gacha diapazonda) namoyon qilgan. Buyrak funksiyasi normal bo‘lgan pasientlarga nisbatan yengil va o‘rtacha daraja og‘irlikdagi buyrak yetishmovchiligida AUC (0-24 soat) qiymatining sezilarli bo‘lmagan darajada, taxminan 30-40% ga oshishi hamda buyrak funksiyasiga bog‘liq bo‘lmagan holda dozalar ko‘p marta yuborilganida dori vositasi to‘planishining mavjud emasligi shundan dalolat beradiki, bunda buyrak yetishmovchiligi darajasi yengil (Clcr = 50-80 ml/minut) va o‘rtacha (Clcr = 30-50 ml/minut) bo‘lganida zoledron kislotasi dozasiga tuzatish kiritish talab qilinmaydi. Chunki og‘ir buyrak yetishmovchiligiga (kreatinin klirensi <35 ml/minut) doir faqat cheklangan ma‘lumotlar mavjud, ushbu popullyasiya uchun dozalash bo‘yicha tavsiyalar yo‘q. Qo‘llanilishi Son suyagi, umurtqa pog‘onasi sinishlari va boshqa lokalizasiyadagi sinishlar xavfini pasaytirish, suyaklar mineral zichligini oshirish maqsadida postmenopauza davrida ayollarda va erkaklarda osteoporozni davolashda. Erkaklar va ayollarda son suyagining takroriy sinishlarini oldini olish. Glyukokortikoid-induksiyalangan osteoporozni davolash va oldini olish. Pedjet (deformasiyalovchi osteit) kasalligini davolashda qo‘llaniladi. Qo‘llash usuli va dozalari Postmenopauza davrida osteoporozni davolash, erkaklarda osteoporozni davolash, glyukokortikoid-induksiyalangan osteoporozni davolash va oldini olish, son suyagining takroriy sinishlarini oldini olishda: tavsiya etiladigan doza – vena ichiga Aklasta® preparatining bir yilda bitta 5 mg li infuziyasi. Pedjet kasalligini davolash: tavsiya etiladigan doza – vena ichiga Aklasta® preparatining bitta 5 mg li infuziyasi. Preparatni faqat Pedjet kasalligini davolash tajribasiga ega shifokorlar buyuradi. Preparat bilan takroriy davolash to‘g‘risidagi ma‘lumotlar: Aklasta® preparati bilan Pedjet kasalligini dastlabki davolashdan keyin o‘rtacha 7,7 yilga teng bo‘lgan uzoq muddatli remissiya davri kuzatiladi. Kasallik uzoq kechishi tufayli takroriy davolash tavsiya etiladi. Pasientlarni takroriy davolash davolash boshlanishidan 1 yil va undan ortiq interval bilan vena ichiga Aklasta® preparatining qo‘shimcha 5 mg li infuziyasini yuborishdan iborat. Pasientlarda har 6-12 oyda qon zardobida ishqoriy fosfataza darajasini aniqlash Aklasta® preparati bilan davolashni takroriy buyurish uchun asos bo‘lishi kerak. Kasallikning klinik simptomlari (og‘riq sindromi yoki siqilish sindromi) qaytalanganida va/yoki suyaklarni skanerlashda Pedjet kasalligi qaytalanishi belgilari paydo bo‘lganida Aklasta® preparatini vena ichiga takroriy infuziyasi dastlabki yuborilishidan kamida 12 oy o‘tgach amalga oshirilishi kerak. Pedjet kasalligi bo‘lgan pasientlarga Aklasta® preparatini qabul qilish bilan birga D vitaminini adekvat qo‘llanilishini ta‘minlash zarur. Shu bilan birga Aklasta® preparati yuborilganidan keyin 10 kun davomida kuniga 2 marta 500 mg elementar kalsiyni qo‘shimcha ravishda qabul qilish qat‘iy tavsiya etiladi. Aklasta® preparati (infuziya uchun tayyor eritmaning 100 ml da 5 mg) vena ichiga infuziya tezligi barqaror ravishda belgilangan tizim orqali yuboriladi. Infuziya vaqti kamida 15 minutni tashkil etishi kerak. Aklasta® preparatining infuziyasi pasientni adekvat ravishda gidratasiya qilish sharti bilan o‘tkaziladi. Bu ayniqsa, keksa yoshdagi pasientlar va diuretiklarni qabul qilayotgan pasientlar uchun muhim. Ayollar va erkaklarda osteoporozda, glyukokortikoid-induksiyalangan osteporozda, agar parhez kalsiy va D vitaminining zarur miqdorini kompensasiya qilmasa, ularni qo‘shimcha ravishda buyurish zarur. Buyrak funksiyasini buzilishi bo‘lgan pasientlar Aklasta® preparatini kreatinin klirensi <35 ml/minut bo‘lgan pasientlarga buyurish mumkin emas. Kreatinin klirensi ≥ 35 ml/minut bo‘lgan pasientlar uchun dozaga tuzatish kiritish talab qilinmaydi. Jigar funksiyasini buzilishi bo‘lgan pasientlar Dozaga tuzatish kiritish talab qilinmaydi. Keksa yoshdagi (≥65 yoshdagi) pasientlar. Dozaga tuzatish kiritish talab qilinmaydi, chunki keksa yoshdagi va yosh pasientlarda preparatning biokiraolishligi, taqsimlanishi va chiqarilishi o‘xshash bo‘lgan. Bolalar. Aklasta® preparati xavfsizlik va samaradorligi bo‘yicha ma‘lumotlar mavjud bo‘lmaganligi sababli, 18 yoshgacha bo‘lgan bolalar va o‘smirlarda qo‘llash uchun tavsiya etilmaydi. Davolash davomiyligi Uzoq vaqt qo‘llanilganida Aklasta® preparati bilan davolash optimal davomiyligi aniqlanmagan. Aklasta® preparatini qo‘llovchi barcha pasientlar holatini davolashga bo‘lgan javobning optimalligiga va davolashga bo‘lgan javob, sinishlar xavfi va yondosh kechuvchi kasalliklar asosida davolashni uzoqroq vaqt davomida davom ettirish zaruratiga nisbatan vaqti-vaqti bilan takroran baholash zarur. Sinishlar xavfi past bo‘lgan pasientlarda Aklasta® preparati bilan davolashning dastlabki 3 yilidan keyin preparat qo‘llanilishini bekor qilish imkoniyati ko‘rib chiqilishi kerak, ayni vaqtda esa sinishlar xavfi yuqori bo‘lgan pasientlarda davolashni doimiy asosda davom ettirish imkoniyati ko‘rib chiqilishi lozim. Davolash to‘xtatilgan pasientlarda sinishlar xavfini har 2-3 yilda davriy ravishda takroran baholash, va zarurat bo‘lganida davolashni qayta boshlash lozim. Preparatni qo‘llash bo‘yicha yo‘riqnoma Aklasta® preparatini (infuzion yuborish uchun tayyor bo‘lgan 100 ml eritmada 5 mg) yuborish tezligi doimiy bo‘lganida vena ichiga infuziyalar uchun alohida tizim orqali yuborish lozim. Infuziya vaqti 15 minutdan kam bo‘lmasligi kerak. Aklasta® preparatini har qanday boshqa dori vositasi bilan aralashtirish yoki vena ichiga yuborish mumkin emas. Preparatni yuborish tezligi doimiy bo‘lganida vena ichiga infuziyalar uchun alohida tizim orqali yuborish lozim. Agar eritma sovitilgan bo‘lsa, eritma harorati xona haroratiga erishguniga qadar kutib turish zarur. Vena ichiga infuziya uchun eritmani tayyorlash vaqtida aseptika qoidalariga rioya qilish zarur. Preparat faqat bir marta qo‘llaniladi. Har qanday ishlatilmagan eritma utilizasiya qilinishi kerak. Faqat tiniq, begona zarrachalar aralashmasi bo‘lmagan eritma qo‘llanilishi kerak. Mikrobiologik nuqtai nazaridan infuziyaga tayyorlangan preparat darhol ishlatilishi zarur. Aks holda saqlash vaqti va sharoitlari uchun foydalanuvchi javobgar bo‘ladi. Nojo‘ya ta‘sirlari Mazkur bo‘limda taqdim etilgan nojo‘ya reaksiyalar klinik tadqiqotlar dasturi doirasida o‘tkazilgan turli tadqiqotlar natijalari bo‘yicha olingan. Aklasta® preparati quyidagi hollarda tadqiqlangan: postmenopauzadagi osteoporozda: sinishlarni asosiy tadqiqotida, 7736 nafar ayol ishtirokidagi randomizasiyalangan, ikki tomonlama yashirin, plasebo-nazoratlangan, ko‘p markazli tadqiqotda («HORIZON-PFT») va 2456 nafar ayol ishtirokidagi mazkur tadqiqot davomida; Pedjet kasalligida: xavfsizligi va samaradorligi yuzasidan o‘tkazilgan 357 nafar pasient ishtirokidagi ikkita ikki tomonlama yashiringan, randomizasiyalangan tadqiqotda; shikastlanish darajasi past bo‘lgan holda son suyagi yaqinda singan pasientlarda klinik sinishlarni oldini olishda: 2127 nafar erkak va ayol ishtirokidagi randomizasiyalangan, ikki tomonlama yashirin, ko‘p millatli tadqiqotda («HORIZON-RFT»); glyukokortikoid-induksiyalangan osteoporozni davolash va oldini olishda: 833 nafar erkak va ayol ishtirokidagi randomizasiyalangan, ko‘p millatli, ikki tomonlama yashirin, toifalarga ajratilgan, faol nazorat qilinadigan tadqiqotda; osteoporozli yoki gipogonadizm mavjudligi fonida yaqqol ifodalangan osteoporozli erkaklarni davolashda: 302 nafar erkak ishtirokidagi randomizasiyalangan, ko‘p markazli, ikki tomonlama yashirin, toifalarga ajratilgan, faol nazorat qilinadigan tadqiqotda; postmenopauza davrida osteopeniyali ayollarda suyak to‘qimasi yo‘qotilishini oldini olishda: postmenopauza davridagi 581 nafar ayol ishtirokidagi 2 yillik randomizasiyalangan, ko‘p millatli, ikki tomonlama yashirin, plasebo-nazoratlangan tadqiqotda. Postmenopauza davrida osteoporozni, erkaklarda osteoporozni davolash, son suyagi bo‘yinchasi kamshikastli sinishidan keyin klinik sinishlarni oldini olish, glyukokortikoid-induksiyalangan osteoporoz va Pedjet kasalligini davolash va oldini olish. Erkaklarda osteoporozni va postmenopauza davrida ayollarda osteoporozni davolashni, son suyagi bo‘yinchasi kamshikastli sinishidan keyin klinik sinishlarni oldini olish, glyukokortikoid-induksiyalangan osteoporoz va Pedjet kasalligini davolash va oldini olishni asoslash uchun o‘tkazilgan tadqiqotlarda plasebo yoki komparator bilan taqqoslanganda jiddiy nojo‘ya ta‘sirlarning umumiy uchrash tez-tezligida sezilarli tafovutlar bo‘lmagan, bunda nojo‘ya holatlarning ko‘pchiligi yengil yoki o‘rtacha tabiatga ega bo‘lgan. Aklasta® preparati yuqorida sanab o‘tilgan tadqiqotlarning barchasida bir yilda bir marta qo‘llanilgan. Postmenopauza davrida osteoporozni davolash tadqiqotida kuzatilgan noxush samaralar: tana haroratini oshishi (18,1%), mialgiya (9,4%), grippsimon simptomlar (7,8%), artralgiya (6,8%) va bosh og‘rig‘i (6,5%); ushbu simptomlarning ko‘pchiligi Aklasta® preparati yuborilganidan keyin dastlabki 3 sutka davomida yuzaga kelgan. Ushbu simptomlar ko‘pchiligining ifodalanganligi kuchsizdan o‘rtacha darajagacha bo‘lgan va ular paydo bo‘lishidan boshlab 3 sutka davomida so‘ngan. Ushbu simptomlarning yuzaga kelishi tez-tezligi Aklasta® preparati keyingi yuborilganida sezilarli darajada kamaygan. Yuqorida ko‘rsatilgan simptomlarning og‘irlik darajasi preparat yuborilganidan bevosita keyin parasetamol yoki ibuprofen kabi vositalar buyurilishi bilan taxminan 50% ga kamaytirilishi mumkin. Quyida preparat erkaklarda osteoporozni, postmenopauza davrida ayollarda osteoporozni davolash, son suyagi bo‘yinchasi kamshikastli sinishidan keyin klinik sinishlarni oldini olish, glyukokortikoid-induksiyalangan osteoporoz va Pedjet kasalligini davolash va oldini olish uchun qo‘llanilganida kuzatilgan noxush reaksiyalar keltirilgan. Noxush reaksiyalar ular yuzaga kelishi tez-tezligidan kelib chiqib, quyidagi shartli belgilardan foydalangan holda bir tizimga keltirilgan: juda tez-tez (≥ 1/10), tez-tez (≥ 1/100, < 1/10), tez-tez emas (≥ 1/1 000, < 1/100), kam hollarda (≥ 1/10000, < 1/1000), juda kam hollarda (< 1/10000), shu jumladan alohida hollarda. Infeksiyalar va invaziyalar: tez-tez emas – grippsimon simptomlar, rinofaringit. Qon va limfatik tizim tomonidan buzilishlar: tez-tez emas – anemiya. Moddalar almashinuvi va ovqatlanish tomonidan buzilishlar: tez-tez emas – ishtahaning pasayishi*. Ruhiyat buzilishi: tez-tez emas – uyqusizlik. MNT tomonidan buzilishlar: tez-tez – bosh og‘rig‘i, bosh aylanishi; tez-tez emas – harakatlarning susayishi*, paresteziyalar, uyquchanlik, tremor, hushdan ketishlar. Ko‘rish a‘zosi tomonidan buzilishlar: tez-tez emas – kon‘yunktivit, ko‘zlarda og‘riq; kam hollarda – uveit*, episklerit, irit. Eshitish a‘zolari va muvozanat tomonidan buzilishlar: tez-tez emas – vertigo. Yurak-qon tomir tizimi faoliyatining buzilishlari: tez-tez emas – arterial gipertenziya, yuzga qon quyilishi hissi. Nafas olish tizimi, ko‘krak qafasi va ko‘ks oralig‘i a‘zolari tomonidan buzilishlar: tez-tez emas – yo‘tal, hansirash*. Me‘da-ichak yo‘llari tomonidan buzilishlar: tez-tez – ko‘ngil aynishi, qusish, diareya; tez-tez emas – dispepsiya*, epigastriyada og‘riq, qorinda og‘riq*, gastroezofageal reflyuks kasalligi, qabziyat, og‘izning qurishi, ezofagit*. Teri va teri osti to‘qimalari tomonidan buzilishlar: tez-tez emas – toshma, gipergidroz*, qichishish, eritema. Skelet mushaklari va biriktiruvchi to‘qimalar tomonidan buzilishlar: tez-tez – mialgiya*, artralgiya*, suyaklarda og‘riq, belda og‘riq, qo‘l-oyoqlarda og‘riq; tez-tez emas – bo‘yinda og‘riq, mushak-skelet tarangligi*, bo‘g‘imlarning shishi*, mushak spazmlari, yelkada og‘riq, ko‘krakda mushak-skelet og‘rig‘i*, mushak-skelet og‘rig‘i, bo‘g‘imlarning tarangligi*, artrit, mushak zaifligi. Buyraklar va siydik chiqarish yo‘llari tomonidan buzilishlar: tez-tez emas – qonda kreatinin darajasining oshishi, pollakiuriya, proteinuriya. Umumiy buzilishlar va yuborish joyida reaksiyalar: juda tez-tez – gipertermiya; tez-tez – grippsimon holat, badan uvushishi, toliqish*, umumiy xolsizlik, og‘riq*, lohaslik. tez-tez emas – periferik shish, chanqoq*, o‘tkir fazadagi reaksiya*, ko‘krakda yurak kasalligi bilan bog‘liq bo‘lmagan og‘riq. Ayrim tadqiqotlarda eng ko‘p uchraydigan noxush reaksiyalar: juda tez-tez: mialgiya, artralgiya, toliqish, og‘riq; tez-tez: harakatlar tarangligi, hansirash, ovqat hazm qilishning buzilishi, qizilo‘ngachning yallig‘lanishi, qorinda og‘riq, ko‘p terlash, mushak-skelet (mushak) tarangligi, bo‘g‘imlar shishi, ko‘krakda mushak-skelet og‘rig‘i, bo‘g‘im tarangligi, ishtahaning pasayishi, chanqoq, o‘tkir fazada reaksiya; tez-tez emas: uveit. Alohida tadqiqotlar natijalari bo‘yicha plasebo guruhi bilan taqqoslanganda Aklasta® preparati guruhida uchrash tez-tezligi pastroq bo‘lgan qo‘shimcha nojo‘ya reaksiyalar: Yurak tomonidan buzilishlar: yurak bo‘lmachasi fibrillyasiyasi*, yurakning urib ketishi. Ko‘rish a‘zolari tomonidan buzilishlar: okulyar giperemiya. Me‘da-ichak yo‘llari tomonidan buzilishlar: gastrit, tish og‘rig‘i. Umumiy buzilishlar va yuborilish joyida reaksiyalar: infuziya joyida reaksiyalar. Laboratoriya va instrumental ma‘lumotlar: S-reaktiv oqsil darajasining oshishi. Moddalar almashinuvi va ovqatlanish tomonidan buzilishlar: gipokalsiemiya. Nerv tizimi tomonidan buzilishlar: disgevziya. * – «alohida nojo‘ya reaksiyalarning tavsifi» bo‘limidagi «yurak bo‘lmachasi fibrillyasiyasi» kichik bo‘limiga qarang. Alohida nojo‘ya reaksiyalarning ta‘rifi Buyrak funksiyasining buzilishi Bisfosfonatlarni, shu jumladan zoledron kislotasini vena ichiga yuborilganida buyrak funksiyasini buzilishi hollari (ya‘ni, qon zardobida kreatinin darajasini oshishi) va kam hollarda o‘tkir buyrak yetishmovchiligi kuzatilgan. Buyrak funksiyasini buzilishi anamnezda buyrak kasalliklari bo‘lgan yoki qo‘shimcha xavf omillari (masalan, keksa yoshdagi pasientlar, ximioterapiya kursini o‘tayotgan onkologik pasientlar, nefrotoksik preparatlarni, diuretiklarni bir vaqtda qabul qilish, og‘ir degidratasiya) bo‘lgan pasientlarda zoledron kislotasining qo‘llanilishi fonida kuzatilgan; bunday pasientlarning ko‘pchiligi preparatni har 3-4 haftada 4 mg dozada qabul qilgan, ammo ayrim hollarda buyrak funksiyasini buzilishi preparatni bir marta yuborilganidan keyin kuzatilgan. «HORIZON-PFT» asosiy tadqiqotida kreatinin klirensini o‘zgarishi (har yili preparat yuborilishidan oldin o‘lchanadigan) va buyrak yetishmovchiligi rivojlanishi yoki buyrak funksiyasini buzilishlari tez-tezligi Aklasta® preparati va plasebo guruhida 3 yil davomida taqqoslangan. Plasebo guruhidagi 0,8% pasientlarga nisbatan Aklasta® preparati guruhidagi 1,8% pasientlarda 10 kun davomida zardobdagi kreatinin darajasining tranzitor oshishi qayd etilgan. Yana 3 yil davom etgan «HORIZON-PFT» tadqiqotida davolashni to‘xtatib qo‘ygan 0,65% pasientlarga nisbatan (ya‘ni, 3 yil Aklasta® preparati qo‘llanilgan holda asosiy tadqiqotda, so‘ngra 3 yil plasebo qo‘llanilgan holda tadqiqot davom ettirilganida) Aklasta® preparatini qabul qilishni davom ettirgan 2,9% pasientlarda (ya‘ni, Aklasta® preparatining 6 yillik umumiy ta‘sirida) zardobdagi kreatinin darajasining tranzitor oshishi qayd etilgan. Biroq zardobdagi kreatininning dastlabki darajasiga nisbatan o‘rtacha o‘zgarishi tadqiqot tugashi vaqtida har ikkala guruhda uzoq vaqt davomida <0,5 mkmol/l (ya‘ni har ikkala guruhda muvofiq ravishda +0,4 va 0,26 mkmol/l) bo‘lgan. Erkaklar va ayollarda son suyagi sinishidan keyin klinik sinishlarni oldini olish, erkaklarda osteoporozni davolash, glyukokortikoid-induksiyalangan osteoporozni davolash va oldini olish uchun preparat buyurilishini asoslash maqsadida o‘tkazilgan tadqiqotlarda kreatinin klirensini (dozani qo‘llashdan oldin har yili aniqlanadigan) o‘zgarishi Aklasta® preparati va plasebo yoki komparator guruhida bir xil bo‘lgan. Menopauzadan keyingi osteoporozni oldini olish tadqiqotida kreatinin klirensini (dozani qo‘llashdan oldin har yili va birinchi dozadan keyin bir oy o‘tgach aniqlanadigan) o‘zgarishi, buyrak funksiyasini shikastlanishi va buyrak yetishmovchiligi tez-tezligi Aklasta® preparati va plasebo guruhida bir xil bo‘lgan. Gipokalsiemiya «HORIZON-PFT» tadqiqotida Aklasta® preparati qo‘llanilganidan keyin taxminan 0,2% pasientlarda zardobdagi kalsiy darajasining sezilarli (1,87 mmol/l dan kam) pasayishi kuzatilgan. Gipokalsiemiyaning simptomatik hollari qayd etilmagan. Kengaytirilgan «HORIZON-PFT» tadqiqotida asosiy tadqiqot davomida plaseboni va kengaytirilgan tadqiqot davomida Aklasta® preparatini qabul qilgan 0,4% pasientlar gipokalsiemiya yuzaga kelishi mumkinligini tasdiqladilar. Boshqa davolash guruhlarida gipokalsiemiyaning tasdiqlangan hollari qayd etilmagan. Barcha hollar simptomsiz bo‘lgan va davolash yoki aralashuvni talab qilmagan. «HORIZON-PFT» tadqiqotida erkaklarda osteoporozni davolashda, glyukokortikoid-induksiyalangan osteoporozni oldini olishda pasientlrning hech birida qon zardobida kalsiy darajasi 1,87 mmol/l dan past darajada qayd etilmagan. Menopauzadan keyingi osteoporozni oldini olish tadqiqotida zardobda kalsiy darajasi <1,87 mmol/l bo‘lgan bitta pasient qayd etilgan. Pedjet kasalligini o‘rganish davomida gipokalsiemiya klinik ko‘rinishlari bilan bilan birga taxminan 1% pasientlarda kuzatilgan va qaytuvchan tabiatga ega bo‘lgan. Mahalliy reaksiyalar «HORIZON-PFT» tadqiqoti davomida zoledron kislotasi in‘eksiyasi joyida mahalliy reaksiyalar: qizarish, shish va/yoki og‘riq haqida xabar berilgan (0,7%). Aynan ushbu tadqiqotda mahalliy reaksiyalar rivojlanishi tez-tezligi Aklasta® preparati guruhi va plasebo guruhida bir xil bo‘lgan. Erkaklarda osteoporozni davolash tadqiqotida mahalliy reaksiyalar rivojlanishi tez-tezligi zoledron kislotasi guruhida 2,6% ni va alendronat guruhida 1,4% ni tashkil etgan. Glyukokortikoid-induksiyalangan osteoporozni davolash va oldini olishdagi tadqiqotlarda mahalliy reaksiyalar rivojlanishi haqida xabar berilmagan. Menopauzadan keyingi davrda osteoporozni oldini olish bo‘yicha tadqiqotda mahalliy reaksiyalar rivojlanishi tez-tezligi plasebo guruhida 2,0% ga nisbatan Aklasta® preparatini qabul qilgan pasientlar guruhida 1,1% ni tashkil etgan. Jag‘ osteonekrozi Osteonekroz (eng avvalo jag‘ osteonekrozi) rivojlanishi hollari bisfosfonatlarni, shu jumladan zoledron kislotasini (tez-tez emas) qabul qilgan onkologik pasientlar guruhida ko‘proq kuzatilgan. Ushbu pasientlarning ko‘pchiligida mahalliy infeksiyalar, shu jumladan osteomielit belgilari bo‘lgan, xabarlarning ko‘pchiligi esa onkologik kasalliklari bo‘lgan pasientlarga taalluqli bo‘lib, ularda osteonekroz tish olib tashlanganidan yoki boshqa stomatologik operasiyalardan keyin rivojlangan. Jag‘ osteonekrozi ko‘p tasdiqlangan xavf omillariga, shu jumladan rak tashhisi, birgalikda amalga oshiriladigan davolash (masalan, ximioterapiya, antiangiogen preparatlarni qo‘llash, nur bilan davolash, kortikosteroidlarni qo‘llash) omillariga ega. Aniqlanmagan sabab bog‘liqligiga qaramay, sog‘ayish jarayonini uzaytirish mumkinligi tufayli stomatologik aralashuvlarni o‘tkazishdan saqlanish kerak. «HORIZON-PFT» asosiy tadqiqotida 7736 nafar pasient orasida Aklasta® preparati yuborilgan pasientda faqat bitta jag‘ osteonekrozi rivojlanishi holati va plasebo qabul qilgan pasientda bitta holat kuzatilgan. Har ikkala holat qaytuvchan tabiatga ega bo‘lgan. Kengaytirilgan «HORIZON-PFT» tadqiqotida 2456 nafar pasientda tasdiqlangan jag‘ osteonekrozining ikkita holati, biri Aklasta® preparatini asosiy va kengaytirilgan tadqiqotlarda qo‘llagan (ya‘ni, Aklasta® preparatini jami 6 yil qabul qilgan) pasientlar guruhida va ikkinchisi asosiy tadqiqotda plaseboni qo‘llagan hamda kengaytirilgan tadqiqotda Aklasta® preparatini qo‘llagan (ya‘ni, Aklasta® preparati 3 yil qo‘llanilgan) pasientlar guruhida aniqlangan. Har ikkala pasientda anamn